Zuzanna Berendt: Atlas anatomiczny ciało-horroru

Atlas anatomiczny ciało-horroru

---

Niniejsze opracowanie powstało w związku z rosnącą liczbą niespodziewanych transformacji ludzkiego ciała, które widoczne są również w kinematografii. Wobec coraz częstszego występowania międzygatunkowych aliansów, a także technologicznie stymulowanych procesów hybrydyzacji i cyborgizacji, pojawia się potrzeba systematyzacji zjawisk zachodzących dotychczas w obszarze niesfornych ucieleśnień.

Być może systematyzacja ta pozwoli przewidzieć dalszy rozwój wypadków i uchronić nas (ludzi) przed katastrofą.

Być może systematyzacja ta pozwoli poszerzyć skalę obserwowanych do tej pory transformacji, doprowadzi do wyłonienia się nowej dominującej formy podmiotowości i przyspieszy porzucenie was (ludzi) w ruinach historii.

Atlas jest pożyteczną fikcją na czasy niepokojów, między innymi tych dotyczących przyszłości człowieka jako gatunku/ jako ciała/ jako przedstawiciela określonej formacji cywilizacyjnej.

oko z włosem na źrenicy
Teddy, reż. Ludovic Boukherma, Zoran Boukherma, 2020

narząd wzroku, który uległ wtórnej transformacji pod wpływem interakcji człowieka z bestią. Można próbować usunąć włos ze źrenicy za pomocą pęsety, aczkolwiek tylko w sposób nietrwały. Pojawienie się włosa zwiastuje dalsze transformacje obejmujące przede wszystkim stopień owłosienia na ciele oraz wzmocnienie się i wydłużenie paznokci (ewolucja w stronę pazurów).

mnogoszczęka
The Substance, reż. Coralie Fargeat, 2024

otwór gębowy (wyposażony w zęby oraz język) występujący w więcej niż jednym miejscu na ciele. Organ charakterystyczny dla istot powstających w wyniku powtarzania poza kontrolowanymi warunkami laboratoryjnymi eksperymentu klonowania. Występowanie organu często nie wiąże się z jego zdolnością do działania funkcjonalnego (jedzenia, artykulacji słów). Organ występuje często wraz z deterytorializacją innych części ciała i organów.

mózg z tytanowym implantem
Titane, reż. Julia Ducournau, 2021

efekt medycznej interwencji, który pociąga za sobą niespodziewane skutki estetyczne, biologiczne, polityczne, etyczne, erotyczne, psychiczne, kryminalne i seksualne. Hybryda ludzkiej tkanki i metalicznej materii wywołująca u podmiotu, którego jest częścią, niepohamowane pragnienie bliskiej relacji ze wszystkim, co metalowe. Efekt dodatkowy: skłonność do agresji umotywowanej wyłącznie chęcią osiągnięcia przyjemności.

dłoń-broń
Videodrome, reż. David Cronenberg, 1983

praktyczny efekt hybrydyzacji ludzkiego ciała nastawionej na przekształcenie go w doskonałe narzędzie do zadawania przemocy. Dłoń-broń charakteryzuje się optymalnym połączeniem tkanki mięśniowej, metalowych sprężyn, skóry oraz metalowej lufy. Często występuje u osobników dysponujących również okiem-celownikiem.

palec na przekąskę
Raw, reż. Julia Ducournau, 2016

w diecie opartej na kanibalizmie stanowi pożywną przekąskę – łatwą w dyskretnym przechowywaniu w lodówce. Ze względów etycznych zaleca się spożywanie palców osobników spoza najbliższego kręgu rodzinnego.

wiedźmo-derma
You Won’t Be Alone, reż. Goran Stolevski, 2022

kondycja skóry charakterystyczna dla istot, które ze względu na dziejową konieczność musiały w lokalnych społecznościach odgrywać rolę wiedźm/szeptuch/potworów. Ten rodzaj skóry czyni je odpornymi na zmiany temperatur i nieprzewidziane zjawiska pogodowe, a także skutecznie odstrasza ludzi przed nawiązywaniem bliższych kontaktów.

żelazne żyły
Tetsuo: The Iron Man, reż. Shin’ya Tsukamoto, 1989

elementy układu substancjonośnego (substancje możliwe do zidentyfikowania w układzie: płyn silnikowy, płyn chłodzący, benzyna, płynny metal) istoty ludzkiej, u której następuje gwałtowna transformacja w maszynę. „Razem możemy obrócić ten pieprzony świat w rdzę!” krzyczy taka istota do swojego towarzysza, posuwając się do przodu na gąsienicach, które jeszcze niedawno były nogami. Prawdopodobieństwo występowania żelaznych żył wzrasta wraz z rozwojem technologicznym danego społeczeństwa i jego stowarzyszaniem się z przedstawicielami kultury robotycznej.

wątroba hodowlana
Crimes of the Future, reż. David Cronenberg, 2022

narząd opatrzony tatuażem występujący u osobników trudniących się performansem anatomicznym. Ze względu na ograniczoną objętość ludzkiego ciała oraz konieczność zachowania równowagi chemicznej, zaleca się usuwanie hodowlanych narządów w miarę ich pojawiania się w organizmie.

robalo-korpus
Slither, reż. James Gunn, 2006

napawający grozą przypadek ludzko-robaczej hybrydy powstałej w wyniku wejścia robala w relację pasożytniczą z ludzkim. Relację tę inicjuje penetracja jednego z otworów ludzkiego ciała. W konsekwencji funkcje ludzkiego organizmu zostają przekierowane na podtrzymywanie rozwoju kolonii robali. Charakterystycznymi cechami robalo-korpusu są: gargantuiczny rozmiar, brak mobilności, odpychający wygląd. Uwaga: organizm w znacznym stopniu odporny na zabijanie.

ogon tygrysicy
Tiger Stripes , reż. Amanda Nell Eu, 2023

pokryte sierścią przedłużenie kości ogonowej charakterystyczne dla dużych kotów. Zdarza się, że u młodych dziewcząt rozpoczynających pokwitanie zaczyna rozwijać się ogon trygrysicy. Proces ten łączy się z wahaniami nastrojów, wzmocnieniem postawy defensywnej i wzmagającą potrzebą autonomii, szczególnie trudną do osiągnięcia dla dziewcząt wychowywanych w społeczeństwach patriarchalnych. Ogon jest narządem ruchu, stąd w przypadku ludzkich istot ogoniastych może wystąpić wzmożona potrzeba ruchu wbrew obowiązującym zasadom i normom. Często wykształca się wraz z wydatnymi kłami i ostrymi pazurami.

Ciało-horror przypomina nam, że ciało jest zdolne do generowania niezliczonych scenariuszy, w których kluczowe role mogą odgrywać: zagrożenie, zniszczenie, bezpowrotne zmiany, wrażenie obcości własnego odbicia w lustrze.

To straszne – mieć ciało, być ciałem, pozostawać otwartym na każdą z tych przerażających potencjalności. 

Zuzanna Berendt

tekst niepublikowany