Z rozkoszą zapraszamy na wyjątkowe, łechcące wszystkie zmysły wydarzenie, które zajmie szczególne miejsce w programie 23. mBank Nowe Horyzonty. Na ekranie (i nie tylko) zobaczymy skóry, koronki, łańcuchy, sznury i lśniące metale, a przede wszystkim nieoczywiste, subwersywne spojrzenie na erotyczną wrażliwość określaną skrótem BDSM.
Bohaterem czwartej, ostatniej retrospektywy na tegorocznym festiwalu będzie Alain Robbe-Grillet – francuski reżyser, który w swoich dziełach łączy nowofalowy eksperyment, tradycję libertyńską i surrealistyczną, zaś w dialog z jego twórczością wejdzie filmowa sekcja Avec Plaisir, prezentująca różne perspektywy opowieści o BDSM-ie, oraz wystawa pod tym samym tytułem, którą mamy przyjemność organizować wspólne z BWA Wrocław.
Alain Robbe-Grillet: płynne stany rozkoszy
Kino Robbe-Grilleta to oryginalne, fascynujące zjawisko, nie poddające się prostym kategoryzacjom. Jego szkatułkowe, zawiłe filmy łączą elementy gatunkowe z eksperymentalnym językiem filmowym spod znaku Nowej Fali. Enigmatyczne, ale erudycyjne, pełne humoru i intelektualnej zabawy kino Robbe-Grilleta nasycone jest obrazami intensywnie i przewrotnie erotycznymi. Alain Robbe-Grillet (1922-2008) przeszedł do historii literatury jako kluczowy autor francuskiej nowej powieści, ale nas interesuje w równym stopniu Grillet-pisarz, co Grillet-filmowiec: scenarzysta, reżyser, intelektualista i socialite – bywalec salonów. Jego wysoce stylizowane, nieco pornograficzne powieści (Żaluzja, W labiryncie, Gumy) wywołały powszechne kontrowersje, zaś tematy i fascynacje w nich poruszone znalazły swoje odbicie w filmowej twórczości Francuza.
Jego filmy, choć w sensie estetyki i języka filmowego bliskie były nowofalowej filozofii kina, to znalazły się na peryferiach tego nurtu. Niemałą rolę w recepcji Robbe-Grilleta odegrała specyficzna wyobraźnia erotyczna reżysera, która dochodzi do głosu w jego dziełach. Istotne miejsce w tym imaginarium zajmują sadomasochistyczne fantazje, voyeurystyczne obsesje i kompulsywnie powracające fetysze – skóry, koronki, łańcuchy, sznury, lśniące metale i ostre jak brzytwa szkło. Perwersyjne, często sadystyczne upodobania zajmują w wyobraźni erotycznej francuskiego pisarza i reżysera szczególne miejsce. Zarówno w filmach jak i w powieściach, w kryminalne historie wplecione są erotyczne fantazje, obsesyjnie skupione na ciałach uległych kobiet – skrępowanych, związanych uwięzionych w labiryntach bez wyjścia. W trakcie 23. mBank Nowe Horyzonty zaprezentujemy najważniejsze dzieła Robbe-Grilleta, w tym m.in.: Trans-Europ-Express; Człowieka, który kłamie (L'homme qui ment); Eden i później (L'Eden et après) oraz Płynne stany rozkoszy (Glissements progressifs du plaisir). Pełny program retrospektywy opublikujemy 4 lipca. Więcej o retrospektywie można przeczytać w tekście kuratorskim Ewy Szabłowskiej.
Czytaj więcej o retrospektywie
Avec Plaisir: przyjemność na ekranie
Sekcja Avec Plaisir jest kontrapunktem dla wolnomyślicielskiej, ale jednoznacznie męskiej i heteroseksualnej perspektywy Robbe-Grilleta – spojrzeniem w stronę bardziej różnorodnych, zwłaszcza kobiecych i queerowych punktów widzenia. W programie sekcji znajdą się filmy, które powstawały nieomalże równolegle do twórczości francuskiego reżysera, jednak pokazujące praktyki i estetyki BDSM-u ze skrajnie innych punktów widzenia. Jak również współczesne obrazy, eksplorujące subwersyjną wrażliwość BDSM-u, pozostające jednak na przeciwległych krańcach spektrum do kultury masowej, eksploatującej chętnie i powierzchownie akcesoria oraz fetysze. W filmowej części Avec Plaisir zobaczymy m.in. Ceremonię (La cérémonie) Liny Mannheimer – historia o wyjątkowej postaci Catherine Robbe-Grillet – autorki powieści uznanych za klasyczne pozycje literatury sadomasochistycznej, dominy i mistrzyni ceremonii BDSM, przez pół wieku związanej z Alainem Robbe-Grilletem; Uwodzenie: Okrutną kobietę (Verführung: Die grausame Frau) Moniki Treut i Elfi Mikesch – luźną adaptację Wenus w futrze Leopolda von Sacher-Masocha; Czerń i biel (Noir et blanc) – nagrodzony w Cannes, głośny debiut Claire Devers – historię fascynacji nieśmiałego księgowego osobą czarnoskórego masażysty; Romans (Romance) – słynny film Catherine Breillat, pokazujący punkt widzenia bohaterki wchodzącej w uległą rolę ze starszym, dominującym entuzjastą bondage oraz nagrodzoną w zeszłym roku Złotym Lampartem w Locarno Zasadę 34 (Regra 34) – brawurową, przewrotną opowieść Júlii Murat o seksualności, władzy i patriarchacie. Pełny program sekcji opublikujemy 4 lipca. Po więcej przyjemności i informacji o części filmowej Avec Plaisir odsyłamy do tekstu kuratorskiego Ewy Szabłowskiej.
Czytaj więcej o filmowej części Avec Plaisir
Avec Plaisir: przyjemność poprzez sztukę
Rewizja twórczości Robbe-Grilleta jest dla nas okazją także do wystawowej refleksji nad artystycznym, a także politycznym miejscem, które erotyczna wrażliwość określana skrótem BDSM zajmuje w pejzażu współczesności. Francuski reżyser interesuje nas zatem jako postać historyczna, uczestnicząca twórczo w przemianach artystycznych, kulturowych i obyczajowych drugiej połowy XX wieku – wolnomyśliciel wpisujący się w bogatą tradycję refleksji sadycznej, rozwijanej przez takich autorów jak Bataille, Klossowski czy Michel Foucault. Jednocześnie widzimy w nim autora, którego twórczość rzuca interesujące światło na teraźniejszość. Szczególną uwagę poświęcamy kwestii erotyki, która dla Robbe-Grilleta była obszarem fantazji, artystycznej kreacji, ale również alegorią dialektyki uległości i dominacji, cierpienia i przyjemności, przemocy i wolności, które definiują kondycję nowoczesnego społeczeństwa nie tylko w sferze seksualnej.
W ramach wystawy w Studio BWA Wrocław przyjrzymy się analogiom między sztuką a kulturą BDSM, w której ważną rolę odgrywają wyobraźnia, wizualność, performatyka, obiekt, symbol, a więc kategorie i pojęcia fundamentalne również dla praktyk artystycznych. Obie dziedziny łączy także zamiłowanie do eksperymentu i eksplorowania fantazmatów przekraczających granice codzienności. Jednocześnie w dziełach malarskich, obiektach, instalacjach i filmach składających się na wystawę Avec Plaisir szukamy różnorodnych, zwłaszcza kobiecych i queerowych punktów widzenia.
Zachęcamy więc, aby twórczość Robbe-Grilleta oraz filmową odsłonę Avec Plaisir oglądać przez okulary sztuk wizualnych i prac artystek oraz artystów, które będzie można podziwiać od 21 lipca do 22 października w przestrzeni Studio BWA Wrocław. Szczegółowe informacje o wystawie oraz pozostałych działaniach artystycznych w ramach tegorocznych Nowych Horyzontów zaprezentujemy już wkrótce. BWA Wrocław jest współorganizatorem nowohoryzontowej Sceny Artystycznej. Opiekę kuratorską nad wystawą sprawują Ewa Szabłowska oraz Stach Szabłowski.
Partnerem retrospektywy Alaina Robbe-Grilleta jest Instytut Francuski w Warszawie.
Jeszcze tylko do 21 czerwca można kupić karnety oraz akredytacje dziennikarskie i branżowe na stacjonarną część Nowych Horyzontów. Pełny program festiwalu ogłosimy 4 lipca, sprzedaż biletów i dostępów do filmów online rozpocznie się 6 lipca.
