To jedna z naszych najdłuższych współprac medialnych – na ich łamach każdego roku możecie znaleźć wywiady, eseje, recenzje i zestawienia filmów prezentowanych w programie Nowych Horyzontów.
Jak co roku, „Gazeta Wyborcza” przygotowała także top filmów, które zdaniem redakcji musicie zobaczyć na festiwalu. Co znalazło się w ich selekcji?
1. Bird, reż. Andrea Arnold
Ptaki, marzenia o lataniu, marzenia o niezależności i wolności – te motywy powracają w filmach Andrei Arnold. Postaci, które przedstawia w swoich filmach zwykle pochodzą z obrzeży sytych społeczeństw Zachodu.
Nie inaczej jest w Bird, w którym reżyserka miesza brytyjskie kino społeczne z czułym i wzruszającym portretem dorastania oraz odrobiną realizmu magicznego. Opowieść o 12-letniej Bailey, fantastycznie zagranej przez debiutującą Nykiyę Adams, i jej rodzinie: kochającym, choć nieodpowiedzialnym młodocianym ojcu (Barry Keoghan), jeszcze bardziej nieodpowiedzialnej, zagubionej matce i licznym przyrodnim rodzeństwie oraz o spotkaniu z dziwnym człowiekiem (Franz Rogowski), który przyjechał do jej miasteczka w poszukiwaniu swojej przeszłości, wzrusza i porywa. Rozczula nawet. I wyzwala potrzebę spojrzenia w niebo po wyjściu z kina.
Maja Staniszewska
2. Dwaj prokuratorzy, reż. Sergiej Łoźnica
„Nie chciałem zrobić wyłącznie filmu historycznego” – powtarza Sergiej Łoźnica. Ukraiński reżyser sięgnął po powieść Georgija Demidowa, fizyka eksperymentalnego aresztowanego w 1938 roku w Charkowie. Mężczyzna spędził czternaście lat w gułagu. Dwóch prokuratorów napisał w 1969 roku, w 1980 KGB skonfiskowało wszystkie jego rękopisy. Dopiero w osiem lat później córka autora odzyskała teksty, a w 2009 roku doprowadziła do wydania książki.
Film Łoźnicy to portret młodego prokuratora, który w czasach stalinowskiego Wielkiego Terroru nabiera podejrzeń, że NKWD łamie prawa więźniów politycznych. Przeżarty wyniesioną ze studiów propagandą, ciągle wierząc w czystość systemu, postanawia dotrzeć do naczelnych władz wymiaru sprawiedliwości, aby nagłośnić „skandale", do jakich dochodzi na oddalonej od Moskwy prowincji.
Łoźnica, jak zwykle, nie oszczędza widzów. Prowadzi ich przez piekło radzieckiego więzienia. Pokazuje mentalność zbrodniarzy. I ma rację: nie robi wyłącznie historycznego filmu. Portretuje świat, z którego wyparował elementarny szacunek dla człowieka i jego życia. Zostały bestialstwo, cynizm i okrutna siła.
Krzysztof Kwiatkowski
3. Kontinental '25, reż. Radu Jude
Radu Jude jest rumuńskim dobrem narodowym. Reżyser rewelacyjnego Nie obiecujcie sobie zbyt wiele po końcu świata jak nikt inny potrafi diagnozować problemy współczesnej Europy. Tym razem refleksje o kondycji ludzkości i morderczym kapitalizmie wpisuje w opowieść o pewnej kobiecie targanej wyrzutami sumienia.
Orsolya (Eszter Tompa) zarządza budynkiem, w którym nielegalnie mieszka bezdomny. Wręcza mu nakaz eksmisji, bo na miejscu owego budynku ma stanąć tytułowy ekskluzywny hotel. Mężczyzna na wieść o wysiedleniu popełnia samobójstwo. Poczucie winy nie daje Orsolyi spokoju. Bohaterka zwierza się przyjaciółce, byłemu studentowi czy duchownemu, którzy pomagają jej poradzić sobie z wyrzutami sumienia.
W erze późnego kapitalizmu towarem deficytowym jest empatia. Bohaterka na pierwszym miejscu stawia polityczny oportunizm, poczucie komfortu i pieniądze. Czujesz się źle, będąc częścią morderczego systemu? Wystarczy wpłacić kilka euro na pomoc uchodźcom z Ukrainy, organizacjom kobiecym czy ofiarom konfliktu na Bliskim Wschodzie. W kapitalizmie nawet spokój można kupić.
Kontinental '25 nie jest filmem efekciarskim. Wręcz przeciwnie. Dużą część stanowią długie sceny, nakręcone iPhonem w statycznych ujęciach. Wybitny scenariusz (słusznie nagrodzony na Berlinale) zawiera mnóstwo błyskotliwych, pełnych absurdu dialogów.
Radu Jude opowiada o rzeczach trudnych ze swadą i humorem. To kino erudycyjne w pełnym tego słowa znaczeniu.
Dawid Dróżdż
Aby przeczytać pozostałe pozycje z listy, zapraszamy na stronę www.wyborcza.pl.
