Ścinki z życia szczęśliwego człowieka
Wideopamiętnik szczęśliwego człowieka z kamerą. Guru amerykańskiej awangardy wyrusza w podróż po 60 latach swojej twórczej pracy. Obrazy mkną przez ekran nieuporządkowane, wbrew ograniczającej chronologii, spuentowane komentarzem reżysera – jak choćby w jego słynnym filmowym dzienniku Lost, Lost, Lost z lat 70. Mekas wkłada do projektora kolejne szpule z taśmą wypełnione przeszłością. Dziecięce zabawy, zapisane na kartkach myśli, migoczące ulice Nowego Jorku tworzą intymny kolaż. Spośród tych wyimków z codzienności można wyłowić postaci kluczowe dla środowiska intelektualnego Ameryki, przyjaciół i współpracowników Mekasa – m.in. Williama Burroughsa czy poetę Jamesa Broughtona. Prywatna kronika drugiej połowy XX wieku odzwierciedla artystyczną postawę Mekasa, która, jak stwierdził w jednym z wywiadów, zawsze polegała na poszukiwaniu intensywności chwili, tego, co ważne, w tym, co przypadkowe i niepozorne. Ścinki..., stawiając pytania o naturę pamięci, są wyznaniem wiary w ocalającą moc taśmy filmowej.
Jonas Mekas
(1922-2019) Litewsko-amerykański filmowiec, poeta, aktywista i prekursor awangardowego kina lat 60. Jeszcze w trakcie II wojny światowej opuścił rodzimą Litwę i w 1949 roku trafił do Nowego Jorku, z którym na zawsze powiązał swoją działalność artystyczną. Był jednym z założycieli Film-Makers’ Cooperative, stowarzyszenia skupiającego twórców kina niezależnego i archiwizującego ich prace. Począwszy od lat 50. rejestrował swoją codzienność na kamerze 16 mm. Z nakręconego materiału powstały jego monumentalne, a zarazem intymne dzienniki filmowe: Walden, Lost Lost Lost czy Kiedy szedłem przed siebie, widziałem krótkie przebłyski piękna. Współpracował z ikonami kontrkultury: Yoko Ono, Allenem Ginsbergiem czy Andym Warholem, którego według legendy zachęcił do sięgnięcia po kamerę. Walczył z amerykańską cenzurą i był rzecznikiem swobody artystycznej: W filmie potrzebujemy mniej perfekcji, a więcej wolności – stwierdził w jednym z wywiadów, a jego twórczość, której nie porzucił do ostatnich dni swojego życia, była potwierdzeniem tych słów.
Wybrana filmografia
1961 Działa wśród drzew / Guns of the Trees
1964 Klatka / The Brig
1972 Reminiscencje z podróży do Litwy / Reminiscences of a Journey to Lithuania
1976 Lost Lost Lost
2000 Kiedy szedłem przed siebie, widziałem krótkie przebłyski piękna / As I Was Moving Ahead Occasionally I Saw Brief Glimpses of Beauty
2012 Ścinki z życia szczęśliwego człowieka / Out-takes from the Life of a Happy Man
2019 Requiem