English

Kiedy szedłem przed siebie, widziałem króciutkie przebłyski piękna

Jonas Mekas
As I Was Moving Ahead I Occasionally Saw Brief Glimpses of Beauty
USA 2000 / 288’
Autobiografia pewnego człowieka, którego oczy stały się jego pamięcią Autobiografia pewnego człowieka, którego oczy stały się jego pamięcią

Arcydzieło niczego, a ponadto Wzorcowy przykład kina Dogmy’95, zanim jeszcze Manifest Dogmy powstał – w ten typowy dla siebie, autoironiczny sposób Jonas Mekas podsumował swój monumentalny, a zarazem intymny home movie. Podzielony na 12 rozdziałów, niemal pięciogodzinny materiał filmowy obejmuje 30 lat nagrań (począwszy od roku 1970), na których – jak z przekorą stwierdza reżyser – nie dzieje się nic ważnego. Ale czy na pewno? Seans Kiedy szedłem przed siebie… przypomina przeglądanie odnalezionego, starego albumu ze zdjęciami, należącego do kogoś nieznajomego. Choć nie rozpoznajemy twarzy ani miejsc, to jakiś szczegół w kadrze, spojrzenie obcej osoby czy coś w ziarnistej fakturze przeszłości uderza w czułą strunę, uruchamia mechanizm pamięci. Mekas tym razem porzuca chronologiczny porządek i dając się ponieść strumieniowi wspomnień, wędruje między małymi wielkimi chwilami. Dorastanie dzieci, spotkania z przyjaciółmi (Brakhage, Ginsberg, Warhol), podróże do Europy i wciąż zmieniający się, ukochany Nowy Jork – to wszystko składa się na migotliwy kalejdoskop momentów szczęścia, historię osobistą, w której może się przejrzeć widz. Zapomnijcie o wieczności, cieszcie się chwilami piękna – powtarza 78-letni Mekas. 

29.07 g. 13:00 KNH4 ze wstępem Romana Gutka

Mariusz Mikliński

Jonas Mekas

(1922-2019) Litewsko-amerykański filmowiec, poeta, aktywista i prekursor awangardowego kina lat 60. Jeszcze w trakcie II wojny światowej opuścił rodzimą Litwę i w 1949 roku trafił do Nowego Jorku, z którym na zawsze powiązał swoją działalność artystyczną. Był jednym z założycieli Film-Makers’ Cooperative, stowarzyszenia skupiającego twórców kina niezależnego i archiwizującego ich prace. Począwszy od lat 50. rejestrował swoją codzienność na kamerze 16 mm. Z nakręconego materiału powstały jego monumentalne, a zarazem intymne dzienniki filmowe: Walden, Lost Lost Lost czy Kiedy szedłem przed siebie, widziałem krótkie przebłyski piękna. Współpracował z ikonami kontrkultury: Yoko Ono, Allenem Ginsbergiem czy Andym Warholem, którego według legendy zachęcił do sięgnięcia po kamerę. Walczył z amerykańską cenzurą i był rzecznikiem swobody artystycznej: W filmie potrzebujemy mniej perfekcji, a więcej wolności – stwierdził w jednym z wywiadów, a jego twórczość, której nie porzucił do ostatnich dni swojego życia, była potwierdzeniem tych słów. 

Wybrana filmografia

1961 Działa wśród drzew / Guns of the Trees

1964 Klatka / The Brig

1972 Reminiscencje z podróży do Litwy / Reminiscences of a Journey to Lithuania

1976 Lost Lost Lost

2000 Kiedy szedłem przed siebie, widziałem krótkie przebłyski piękna / As I Was Moving Ahead Occasionally I Saw Brief Glimpses of Beauty

2012 Ścinki z życia szczęśliwego człowieka / Out-takes from the Life of a Happy Man

2019 Requiem 

Twórcy

reżyseria Jonas Mekas
scenariusz Jonas Mekas
zdjęcia Jonas Mekas
montaż Jonas Mekas
muzyka Auguste Varkalis
producent Jonas Mekas
właściciel praw Re:Voir
język angielski