Pomiędzy
Sceny z życia nowojorskiego artysty w latach 60. W roku 1978 roku Mekas powraca do przeszłości – materiałów filmowych zarejestrowanych w ubiegłej dekadzie, które ostatecznie nie weszły w skład filmu Walden. Tak powstaje Pomiędzy – pochwała twórczej spontaniczności i kolaż czasu minionego, przez który ponownie prowadzi nas głos reżysera. Mekas wciąż dryfuje między „wtedy” a „teraz”, z jednej strony żyje w samym centrum fermentu artystycznego w Stanach Zjednoczonych, a z drugiej – stale ciąży w myślach ku temu, co przeminęło – bliskiej i odległej przeszłości, przedwojennej Litwie, latom młodości. Wśród twarzy uważne oko widza wyłowi bohaterów nowohoryzontowych retrospektyw: reżyserów Shirley Clarke i Johna Smitha, a także poetę Allena Ginsberga. Cały fragment poświęcony jest natomiast Salvadorowi Dalemu, który w latach 60. mieszkał przy Piątej Alei z żoną Galą i swoim ocelotem. Teraz dzięki wszędobylskiej kamerze Mekasa mamy szansę na chwilę zerknąć za kulisy i przyjrzeć się jego pracy z Baby Jane Holzer.
Jonas Mekas
(1922-2019) Litewsko-amerykański filmowiec, poeta, aktywista i prekursor awangardowego kina lat 60. Jeszcze w trakcie II wojny światowej opuścił rodzimą Litwę i w 1949 roku trafił do Nowego Jorku, z którym na zawsze powiązał swoją działalność artystyczną. Był jednym z założycieli Film-Makers’ Cooperative, stowarzyszenia skupiającego twórców kina niezależnego i archiwizującego ich prace. Począwszy od lat 50. rejestrował swoją codzienność na kamerze 16 mm. Z nakręconego materiału powstały jego monumentalne, a zarazem intymne dzienniki filmowe: Walden, Lost Lost Lost czy Kiedy szedłem przed siebie, widziałem krótkie przebłyski piękna. Współpracował z ikonami kontrkultury: Yoko Ono, Allenem Ginsbergiem czy Andym Warholem, którego według legendy zachęcił do sięgnięcia po kamerę. Walczył z amerykańską cenzurą i był rzecznikiem swobody artystycznej: W filmie potrzebujemy mniej perfekcji, a więcej wolności – stwierdził w jednym z wywiadów, a jego twórczość, której nie porzucił do ostatnich dni swojego życia, była potwierdzeniem tych słów.
Wybrana filmografia
1961 Działa wśród drzew / Guns of the Trees
1964 Klatka / The Brig
1972 Reminiscencje z podróży do Litwy / Reminiscences of a Journey to Lithuania
1976 Lost Lost Lost
2000 Kiedy szedłem przed siebie, widziałem krótkie przebłyski piękna / As I Was Moving Ahead Occasionally I Saw Brief Glimpses of Beauty
2012 Ścinki z życia szczęśliwego człowieka / Out-takes from the Life of a Happy Man
2019 Requiem