Kino jak improwizacja jazzowa – swobodne, śmiałe i nieoczywiste. Na pięciu filmowych rolkach, obejmujących lata 1949-1963, reżyser rekonstruuje bezpowrotnie utracony czas – czas młodości naznaczonej poczuciem wykorzenienia i kryzysem tożsamości, ale i stojącej pod znakiem pierwszych prób twórczych. Niedługo po dotarciu do Stanów Zjednoczonych Mekas rozpoczyna swoje miejskie peregrynacje z kamerą 16 mm. Nie rozstając się z nią, oswaja obcy świat, w którym szuka miejsca dla siebie, i kadr po kadrze buduje swój własny Williamsburg i Manhattan. To miasto neonów, politycznych protestów, zapomnianych dzielnic, anonimowego tłumu i wędrówek bez celu. Z tych eskapad XX-wiecznego flâneura po latach wyłoni się osobista, polifoniczna mapa Nowego Jorku, kreślona w równym stopniu za pomocą ujęć robotników i ikon kultury (zobaczymy m.in. fotografa Roberta Franka czy poetę Franka O’Harę), osób bliskich i przypadkowych przechodniów, emigrantów i Amerykanów. Przez ten labirynt wspomnień, osobistą topografię, cały czas prowadzi nas melancholijny komentarz reżysera. Ale Lost Lost Lost to nie tylko kronika życia miejskiego. Taśma filmowa okazuje się tu mieć moc ocalającą. Obraz chroni przed uporczywym wyobcowaniem i porządkując przeszłość w kadrach, staje się schronieniem twórcy na wygnaniu. Lost Lost Lost – tytuł filmu, który wraz z bratem chcieliśmy nakręcić już w 1949 roku – oddaje nasz stan ducha z tamtych lat, stan ludzi bez domu, którzy utracili swoją ojczyznę i wciąż nie mają tej drugiej. To zapis naszej rozpaczy, ale i początek nowego życia.
27.07 g.15.15 KNH4
dyskusja wokół książki Przebłyski piękna. Spotkania z Jonasem Mekasem
(gość: Andrzej Pitrus, prowadzenie: Paweł Mościcki)
(1922-2019) Litewsko-amerykański filmowiec, poeta, aktywista i prekursor awangardowego kina lat 60. Jeszcze w trakcie II wojny światowej opuścił rodzimą Litwę i w 1949 roku trafił do Nowego Jorku, z którym na zawsze powiązał swoją działalność artystyczną. Był jednym z założycieli Film-Makers’ Cooperative, stowarzyszenia skupiającego twórców kina niezależnego i archiwizującego ich prace. Począwszy od lat 50. rejestrował swoją codzienność na kamerze 16 mm. Z nakręconego materiału powstały jego monumentalne, a zarazem intymne dzienniki filmowe: Walden, Lost Lost Lost czy Kiedy szedłem przed siebie, widziałem krótkie przebłyski piękna. Współpracował z ikonami kontrkultury: Yoko Ono, Allenem Ginsbergiem czy Andym Warholem, którego według legendy zachęcił do sięgnięcia po kamerę. Walczył z amerykańską cenzurą i był rzecznikiem swobody artystycznej: W filmie potrzebujemy mniej perfekcji, a więcej wolności – stwierdził w jednym z wywiadów, a jego twórczość, której nie porzucił do ostatnich dni swojego życia, była potwierdzeniem tych słów.
1961 Działa wśród drzew / Guns of the Trees
1964 Klatka / The Brig
1972 Reminiscencje z podróży do Litwy / Reminiscences of a Journey to Lithuania
1976 Lost Lost Lost
2000 Kiedy szedłem przed siebie, widziałem krótkie przebłyski piękna / As I Was Moving Ahead Occasionally I Saw Brief Glimpses of Beauty
2012 Ścinki z życia szczęśliwego człowieka / Out-takes from the Life of a Happy Man
2019 Requiem