Jestem ciągle w podróży do domu – podsumowuje Mekas w jednej ze scen życie uchodźcy. W 1944 roku przyszły reżyser wraz ze swoim bratem wyjechał z Litwy w obawie przed prześladowaniami ze strony nazistów i Sowietów. Po czterech latach w obozie dla przesiedleńców w Niemczech obaj dotarli do Ameryki, gdzie dzielili los tysięcy podobnych sobie ludzi – wykorzenionych, pozbawionych domu i przeszłości. Bronią, która pozwoliła przeciwstawić się poczuciu obcości i ciągłej utraty, okazała się dla Mekasa mała kamera Bolex. We Wspomnieniach…, nakręconych podczas krótkiej wizyty w Związku Radzieckim, reżyser wraca do rodzinnej wsi Semeniškiai po 25 latach nieobecności. Z mieszanką wzruszenia i smutku krąży z kamerą w poszukiwaniu świata, którego już nie ma, i przegląda się w twarzach, które zostały mu odebrane przez czas i historię. To czuły, niepozbawiony dyskretnego humoru dziennik podróży śladami dawnego „ja” i bezpowrotnie utraconej rzeczywistości, a także świadectwo, w którym w poruszający sposób udało się oddać złożoność doświadczenia uchodźczego, historii wszystkich ludzi, którzy – jak mówi z offu reżyser – choć żyją w danym miejscu, to jednocześnie są cały czas zupełnie gdzie indziej.
27.07 g. 19:45 KNH4 ze wstępem Pawła Mościckiego
(1922-2019) Litewsko-amerykański filmowiec, poeta, aktywista i prekursor awangardowego kina lat 60. Jeszcze w trakcie II wojny światowej opuścił rodzimą Litwę i w 1949 roku trafił do Nowego Jorku, z którym na zawsze powiązał swoją działalność artystyczną. Był jednym z założycieli Film-Makers’ Cooperative, stowarzyszenia skupiającego twórców kina niezależnego i archiwizującego ich prace. Począwszy od lat 50. rejestrował swoją codzienność na kamerze 16 mm. Z nakręconego materiału powstały jego monumentalne, a zarazem intymne dzienniki filmowe: Walden, Lost Lost Lost czy Kiedy szedłem przed siebie, widziałem krótkie przebłyski piękna. Współpracował z ikonami kontrkultury: Yoko Ono, Allenem Ginsbergiem czy Andym Warholem, którego według legendy zachęcił do sięgnięcia po kamerę. Walczył z amerykańską cenzurą i był rzecznikiem swobody artystycznej: W filmie potrzebujemy mniej perfekcji, a więcej wolności – stwierdził w jednym z wywiadów, a jego twórczość, której nie porzucił do ostatnich dni swojego życia, była potwierdzeniem tych słów.
1961 Działa wśród drzew / Guns of the Trees
1964 Klatka / The Brig
1972 Reminiscencje z podróży do Litwy / Reminiscences of a Journey to Lithuania
1976 Lost Lost Lost
2000 Kiedy szedłem przed siebie, widziałem krótkie przebłyski piękna / As I Was Moving Ahead Occasionally I Saw Brief Glimpses of Beauty
2012 Ścinki z życia szczęśliwego człowieka / Out-takes from the Life of a Happy Man
2019 Requiem