Zabić księdza

Dowód na to, że nawet o najtragiczniejszych wydarzeniach z historii Polski da się mówić bez martyrologicznego zadęcia. W opowieści inspirowanej zabójstwem księdza Popiełuszki Agnieszkę Holland interesuje nie tyle sam kapłan, co jego antagonista. Oficer Służby Bezpieczeństwa Stefan (Ed Harris) to postać pod wieloma względami typowa dla twórczości polskiej reżyserki. Tak jak choćby Leon z Gorzkich żniw, bohater jest postacią nieprzeniknioną, miotającą się między skrajnościami, zdolną zarówno do niegodziwości, jak i szlachetności. W rezultacie wyrządzone przez Stefana zło nie ma w sobie nic demonicznego, pozostaje prozaiczne i pozbawione powabu. Ale podobnie jak choćby w Fargo braci Coen banalność niegodziwych czynów nie ujmuje im grozy. Choć fakt, że Zabić księdza z powodów politycznych zostało zrealizowane za granicą, może budzić u współczesnego odbiorcy pewne zdziwienie, to międzynarodowy wymiar filmu ma też swoje zalety. Dzięki niemu w drugoplanowych rolach podziwiamy początkujących wówczas tuzów brytyjskiego aktorstwa: Tima Rotha i Timothy’ego Spalla, a w finale słyszymy balladę skomponowaną przez Joan Baez.