Kosowo w budowie

Found footage, wizualne pocztówki pisane w latach 90. na VHS. Fragmenty nowego życia na obczyźnie podawane dalej, słane samolotami lub autobusami do Kosowa i obrazki odsyłane z kraju. Uściski na peronach, odjeżdżające auta, wesela i urodziny. Taniec i łzy: mnóstwo łez radości i rozpaczy. Powtarzalne sytuacje tworzą kroniki rozdartego życia, niepewności, trwania w zawieszeniu. Film Kryeziu powstał z materiałów VHS znalezionych w rodzinnych archiwach. Na zamówienie Autostrada Biennale w 2021 roku artystka zrealizowała pełnometrażową wersję filmu. 

Wspaniale sfotografowany, bezbłędnie operujący wizualną metaforą, wypełniony czarnym humorem dokumentalny esej o kraju w budowie. Prosta konstrukcja kryje wielopiętrową opowieść, a bliźniacze jednorodzinne domy, seryjnie powstające na kosowskich wzgórzach, przechowują tylko tęsknotę, wyczekiwanie i złudzenie bliskości. Imponujących rozmiarów budynki służą za pomniki ekonomicznego sukcesu, ale i migracji o niewyobrażalnej skali. Moi bracia pracują w Niemczech. Moi synowie pracują w Szwajcarii – mówią stróże posiadłości i zarazem jedyni lokatorzy tych willowych miniosiedli. Karahoda filmuje ich na tle stojących w równych rządkach, świeżo wykończonych budynków, czekających na powrót córek, sióstr, synów i braci. Tylko czy oni kiedykolwiek tu wrócą?

Rynek budowlany w Kosowie kwitnie – gdziekolwiek spojrzysz, powstają nowe budynki, a żurawie wyciągają swoje długie szyje. Kastrati interesują koszty gwałtownej urbanizacji i ekonomicznego przyspieszenia. Ekspresyjna, gniewna kamera reżyserki filmuje zniszczone ciężką praca twarze, słucha o pracy na czarno, wypadkach, utraconym zdrowiu. Inspirowany twórczością Roberta Bolaño esej nie poprzestaje na lśniących fasadach, lecz dociera do przegniłych fundamentów skorumpowanego systemu. 

Kiedyś będzie lepiej – przekonuje bohater nagrodzonego m.in. na Sundance, w Toronto i Sarajewie krótkiego metrażu Bez miejsca. Ale wraz z rozwojem historii perspektywa świetlanej przyszłości coraz bardziej się oddala. Zrealizowany z mistrzowskim wyczuciem absurdu docufiction Samira Karahody opowiada o dwóch ping-pongistach z Prizrenu, którzy próbują reaktywować lokalny klub. Tylko czy najzdolniejsza i pełna najlepszych chęci jednostka może odnieść zwycięstwo w rozgrywce z niewydolnym, skorumpowanym systemem, który nie jest w stanie zaoferować sportowcom nawet sali do treningów? Film Karahody to czarna komedia i polityczna diagnoza w jednym, ale także, w dalekim planie, egzystencjalna przypowieść o losach Kosowarów, symbolicznie i realnie szukających dla siebie miejsca na mapie.

Trzy pokolenia kobiet w jednym ujęciu. Domowej krzątaninie towarzyszą pomruki starszych kobiet i wybuchy śmiechu młodych, szybko gaszone przez ich zapracowane matki. Opowieści i zwierzenia przechodzą w serię pretensji i awantur. Płot jest filmem o granicach kobiecej swobody ograniczonej do przydomowego podwórka. Bohaterki czarnej komedii Lendity Zeqiraj to zakładniczki patriarchatu, uczone znosić mężowską przemoc i pozwalać, by o ich życiu decydowali inni. Podczas gdy w salonie trwa międzypokoleniowa potyczka, syn jednej z kobiet podchodzi do płotu, zwabiony wizją beztroskiej włóczęgi z romskim chłopcem i jego psem.