English

Wspomnienia z Żółtego Domu

João César Monteiro
Recollections of the Yellow House / Recordações de Casa Amarela
Portugalia 1989 / 122’
Kwiat morza Ostatnie zanurzenie

Nagrodzony Srebrnym Lwem w Wenecji film, w którym narodził się João de Deus: grany przez samego reżysera fetyszysta, lekkoduch, domorosły filozof i bon vivant. Mieszkaniec taniego pokoju w tytułowym pensjonacie, który spędza dni na włóczęgach po barach, miejskich zaułkach i hotelach na godziny, szukając zabawy i towarzystwa młodych dziewcząt. Przyjąwszy imię patrona rybaków, chorych psychicznie i prostytutek, João wybiera sferę profanum, która jest przestrzenią wolności osobistej i artystycznej prowokacji. Wspomnienia... są doskonałym wprowadzeniem w styl Monteiro, który w swoim erudycyjnym kinie płynnie łączył nie tylko rozmaite dziedziny sztuki, ale też niskie z wysokim, pozwalając chociażby, by sprośnym fantazjom bohatera (pałającego seksualnym pożądaniem do córki właścicielki domu) towarzyszyła muzyka Franza Schuberta. Tytułowy budynek zbudowany został z wielu odniesień: choćby do słynnego obrazu van Gogha, który mieszkał i tworzył w podobnym "żółtym domu" rządzonym przez surową właścicielkę. "Żółtymi domami" zwykło się też określać szpitale psychiatryczne, a João ma przecież w sobie wiele z wariata - przynajmniej w oczach społeczeństwa, którego zasady z takim wdziękiem kwestionuje. 

Małgorzata Sadowska

nagrody

MFF w Wenecji 1989 - Srebrny Lew

João César Monteiro

(1939-2003) Jeden z najoryginalniejszych i zarazem najmniej znanych twórców europejskiego kina, reżyser, aktor, krytyk, pisarz i poeta. Absolwent London Film School, którego twórczości nie sposób jednak przypisać do żadnej ze szkół filmowych. Jego osobne, erudycyjne, ekscentryczne, a czasem uchodzące za kontrowersyjne filmy czerpią z poezji, filozofii, teatru i malarstwa. Jeśli szukać w nich kinowych inspiracji, to niewątpliwie jedną z kluczowych dla Monteiro postaci jest Buster Keaton. Wychowany w czasach dyktatury Salazara Portugalczyk ostrze swoich podszytych czarnym humorem opowieści wymierzył w stróżów publicznej moralności: kościół, państwo, rodzinę. W swoich pierwszych filmach poddawał analizie narodowe mity założycielskie, by później stworzyć na ekranie postać świętego profana, João de Deusa, który zawdzięcza swoje imię patronowi prostytutek, rybaków i chorych psychicznie. De Deus ucieleśnia na ekranie - jak pisał o nim Haden Guest - przenikające twórczość Portugalczyka sprzeczności: ascetyczny dandyzm, religijną perwersję, zmysł komicznej tragedii, rodzaj slapstickowego fatalizmu. 

Wybrana filmografia

1969 Sophia de Mello Breyner Andresen (dokument)

1975 Que Farei eu com Esta Espada? / What Shall I do with This Sword? (dokument)

1978 Veredas / Paths

1981 Silvestre

1986 Kwiat morza / À Flor do Mar / Hovering Over the Water

1989 Wspomnienia z Żółtego Domu / Recordações da Casa Amarela / Recollections of the Yellow House

1992 Ostatnie zanurzenie / O Último Mergulho / The Last Dive

1995 Komedia Deusa / A Comédia de Deus / God's Comedy

1997 Biodra Johna Wayne'a / Le Bassin du J.W. / The Hips of J.W.

1998 Śluby Deusa / As Bodas de Deus / God's Wedding

2000 Królewna Śnieżka / Branca de Neve / Snow White

2003 Odejścia i powroty / Vai e Vem / Come and Go

Twórcy

reżyseria João César Monteiro
scenariusz Jõao César Monteiro
zdjęcia José António Loureiro
montaż Helena Alves, Claudio Martinez
obsada Jõao César Monteiro, Manuela de Freitas, Ruy Furtado, Teresa Calado, António Terrinha
producent Jõao Pedro Bénard, Joaquim Pinto
produkcja Invicta Filmes
właściciel praw NOS Audiovisuais
język portugalski