English

Księżyc w rynsztoku

Jean-Jacques Beineix
The Moon in the Gutter / La lune dans le caniveau
Francja, Włochy 1983 / 137’

Wskazówka sekundnika na tarczy zegarka z wizerunkiem psa Pluto zwalnia swój bieg i staje. Pozbawiona ramiączka bluzka odsłania pierś o alabastrowym odcieniu. Krew Catherine wąską strużką spływa wprost do rynsztoka, w którym beznamiętnie przegląda się księżyc w pełni. Tak zaczyna się edypalny koszmar Gérarda Delmasa, którego obsesyjne poszukiwania gwałciciela siostry zaprowadzą w najciemniejsze zakamarki podświadomości. Tam, gdzie kazirodcza miłość stanowi najczystszą formę uczucia i nieosiągalny ideał, gdzie – jak pisał Baudelaire w Pieśni jesiennejserce się w blok zamienia zimny i czerwony, a w owe bloki wgryzają się spragnieni wrażeń i wódki hazardziści. Jean-Jacques Beineix mierzy się z prozą Davida Goodisa w hipnotyzującym melodramacie noir, który w swoim czasie nieomal posłał reżysera na dno. Dziś zwodowany we włoskiej wytwórni Cinecittà Titanic Beineixa powoli obrasta zasłużonym kultem.

nagrody

César Awards 1984 – Best Production Design

Jean-Jacques Beineix

Urodził się w Paryżu w 1946 roku. Od najmłodszych lat fascynuje się kinem, jednak w pierwszym odruchu wybiera studia na wydziale medycznym. Edukację przerywa na skutek wydarzeń maja 1968 roku, w trakcie których służy jako noszowy na ulicach Paryża. Rok później bez powodzenia aplikuje na studia w IDHEC – francuskiej szkole filmowej, by ostatecznie trafić na plan serialu Les saintes chéries. W kolejnych latach zdobywa niezbędne szlify, podejmując pracę asystenta reżysera przy ok. 14 filmach, m.in. w reżyserii Claude’a Berriego, René Clémenta, Claude’a Zidiego i Jerry’ego Lewisa. Pierwszym samodzielnym projektem Beiniexa jest powstały w 1977 roku i nominowany do Cezara krótkometrażowy film Le chien de Monsieur Michel. W 1981 roku reżyser realizuje swój pełnometrażowy debiut – Divę. Pomimo kilku chłodnych recenzji, w których zarzucano Beineixowi nadmierny formalizm oraz zachłyśnięcie się estetyką reklamy i teledysku, film odnosi spory sukces w kraju i za oceanem. Charakterystyczny styl Beineixa w pełni rozkwita w późniejszym o dwa lata, zrealizowanym we włoskiej wytwórni Cinecittà, Księżycu w rynsztoku, którego gęsty oniryczny klimat początkowo zraził zarówno krytykę, jak i widownię, by po latach zapracować na status kultowego filmu. Status, który znacznie szybciej osiągnęła Betty ze zjawiskową rolą Béatrice Dalle – aktorki, która w latach 80., podobnie jak wcześniej Brigitte Bardot, stała się ikoną wyrażającą ducha dekady. Następne dwa projekty Beineixa – Roselyne i lwy oraz IP5 – to historie inicjacyjne oparte na oryginalnych scenariuszach napisanych wspólnie z Jacques’em Forgeasem. Po niespodziewanej śmierci Yvesa Montanda na planie drugiego z filmów reżyser porzuca fabułę na rzecz dokumentu, realizując m.in. dzieło o sparaliżowanym redaktorze naczelnym „Elle” – Jean-Dominique’u Baubym, na kanwie którego Julian Schnabel nakręci potem obraz Motyl i skafander. Ostatnim, jak dotąd, projektem fabularnym Beineixa jest zrealizowany 12 lat temu kryminał psychologiczny Śmiertelny układ.

Filmografia

1977 Le chien de Monsieur Michel / Mr. Michel’s Dog (short)

1981 Diva

1983 Księżyc w rynsztoku / La lune dans le caniveau / The Moon in the Gutter

1986 Betty / 37°2 le matin / Betty Blue

1989 Roselyne i lwy / Roselyne et les lions / Roselyne and the Lions

1992 IP5 / IP5: L’île aux pachydermes / IP5: The Island of Pachyderms

1992 Les Enfants de Roumanie (TV, doc., short)

1994 Otaku: fils de l’empire virturel / Otaku (co-dir., doc.)

1994 Place Clichy… sans complexe (TV, doc., short)

1997 Assigné à résidence / Locked-in Syndrome (TV, doc., short)

2001 Śmiertelny układ / Mortel transfert / Mortal Transfer

2002 Loft Paradoxe (TV, doc.)

2013 Les Gaulois au-delà du mythe (TV, doc.)

Twórcy

reżyseria Jean-Jacques Beineix
scenariusz Jean-Jacques Beineix, Olivier Mergault, based on a novel by David Goodis
zdjęcia Philippe Rousselot
montaż Yves Deschamps, Monique Prim
muzyka Gabriel Yared
dźwięk Pierre Gamet
obsada Gérard Depardieu, Nastassja Kinski, Victoria Abril, Bertice Reading, Gabriel Monnet, Dominique Pinon
producent Lise Fayolle, Renzo Rossellini
produkcja Gaumont, TF1 Films Production, S.F.P.C., Opera Film Produzione
właściciel praw Cargo Films
język francuski