Kanał
Kiedy w studiu filmowym w Łodzi budowano kanały potrzebne do realizacji kolejnego filmu Andrzeja Wajdy, nikt nie przypuszczał, że po latach zostanie on uznany za początek szkoły polskiej. Scenariusz do filmu napisał Jerzy Stefan Stawiński na podstawie własnego opowiadania opartego na jego osobistych wojennych przeżyciach. Kanał był pierwszym po wojnie obrazem powstania warszawskiego. Opowiada o tragicznej próbie przedostania się oddziału żołnierzy AK do walczącego Śródmieścia. W oblężonej Warszawie coraz trudniej swobodnie się poruszać, dlatego żołnierze decydują się zejść do kanałów. Zbliżającą się tragedię zapowiada muzyka, która towarzyszy postaciom w ich podziemnej wędrówce. Przejmujące dźwięki okaryny, w połączeniu z odgłosami strzelaniny i tupotu nóg, w mrocznych, wypełnionych wilgotną mazią kanałach kreują oryginalny obraz piekła, w jakim znaleźli się bohaterowie. Reżyser nie zdecydował się na laurkowy obraz powstańców. To spowodowało krytyczny odbiór filmu przez widzów i mało pochlebne opinie krytyki. Dopiero Srebrna Palma w Cannes w 1957 roku (ex aequo z Siódmą pieczęcią Bergmana!) i zachwyt filmem za granicą, ocieplił jego odbiór w kraju.
Beata Cyganek
Andrzej Wajda, reżyser filmowy i teatralny, scenarzysta i scenograf, urodził się w 1926 r. Studiował malarstwo na ASP w Krakowie (1946-50), następnie reżyserię w PWSF w Łodzi. Andrzej Wajda jest jednym z najwybitniejszych i najpopularniejszych polskich reżyserów a zarazem współtwórcą polskiej szkoły filmowej. Pierwsze kroki w zawodzie stawiał u boku Aleksandra Forda przy filmie Piątka z ulicy Barskiej. Debiutował filmem Pokolenie, opowieścią o losach młodzieży z warszawskich przedmieść podczas okupacji hitlerowskiej. Wajda jest reżyserem niezwykle płodnym i wszechstronnym. Zrealizował filmy psychologiczne, historyczne, polityczne, adaptacje dzieł literaturackich. W każdym z tych gatunków stworzył obrazy, które na stałe weszły do historii polskiego kina. W dowód uznania za wybitne zasługi w dziedzinie filmu Wajda otrzymał wiele prestiżowych nagród. W 2000 r. jako pierwszy polski filmowiec otrzymał Oscara - za całokształt twórczości.
Wajda zajmuje się również reżyserią teatralną. Związany jest z krakowskim Teatrem Starym i warszawskim Teatrem Powszechnym.
Filmografia:
1954 Pokolenie/ A Generation
1957 Kanał/ Canal
1958 Popiół i diament/ Ashes and Diamonds
1959 Lotna
1960 Niewinni czarodzieje/ Innocent Sorcerers
1965 Popioły/ The Ashes
1968 Wszystko na sprzedaż/ Everything for Sale
1968 Bramy raju/ Gates to Paradise
1970 Krajobraz po bitwie/ Landscape After the Battle
1973 Wesele/ The Wedding
1974 Ziemia obiecana/ Promised land
1976 Człowiek z marmuru/ Man of Marble
1979 Panny z Wilka/ The Girl from Wilko
1981 Człowiek z żelaza/ Man of Iron
1983 Danton
1986 Kronika wypadków miłosnych/ Chronicle of Amorous Accidents
1992 Pierścionek z orłem w koronie/ The Ring with a Crowned Eagle
1996 Panna Nikt/ Miss Nobody
1999 Pan Tadeusz
2002 Zemsta/ The Revenge