English

Werner Nekes - filmy krótkie

96’

gurtrug nr 1

gurtrug no. 1 / gurtrug Nr. 1
RFN 1967 / 12’

O gurtrug nr 1 Stan Brakhage powiedział: Od czasu filmów Petera Kubelki to pierwszy europejski film, który naprawdę lubię. Na łące znajduje się 26 osób i dwa konie. Ich chaotyczny ruch widzimy w planie ogólnym, z ptasiej perspektywy. Muzyka i chwile ciszy, nieruchoma kamera, pozornie jedno długie ujęcie przerywane jednosekundowymi przebitkami. Dlaczego pozornie? Bo Werner Nekes bawi się percepcją widza (niem. Trug – złudzenie), utrudniając uchwycenie powtarzalności w rozbieżnym ruchu ludzi. Tym samym zmusza do zastanowienia się nad możliwościami medium.

 

reżyseria: Werner Nekes
scenariusz: Werner Nekes
zdjęcia: Werner Nekes
montaż: Werner Nekes
opracowanie muzyczne: Werner Nekes
producent: Werner Nekes
właściciel praw: Werner Nekes
język: bez dialogów

jüm-jüm

RFN 1967 / 10’

Krótkometrażowy jüm-jüm Werner Nekes zrealizował wraz z żoną, Dore O., w 1967 roku. Przez 10 minut obserwujemy ciało kołyszącej się dziewczyny na tle ekranu z fallicznym motywem. Jednak prosty ruch, poprzez cięcia montażowe, został poddany dodatkowej fragmentaryzacji, tworząc nowy rytm. Swoiste wizualne staccato. W swoim filmowym eksperymencie Nekes i Dore O. uciekają od literackości filmu, budując pomost między sztuką ruchomych obrazów a sztukami pięknymi.

reżyseria: Werner Nekes, Dore O.
scenariusz: Werner Nekes
zdjęcia: Werner Nekes
montaż: Werner Nekes
opracowanie muzyczne: Werner Nekes
obsada: Dore O.
producent: Werner Nekes
właściciel praw: Werner Nekes
język: bez dialogów

Dore O.

Urodziła się w 1946 roku w Mülheim an der Ruhr, gdzie mieszka i pracuje do dzisiaj. Niemiecka reżyserka filmowa, malarka i fotografka. Studiowała projektowanie w Fachhochschule Krefeld oraz malarstwo w Hamburgu i Perugii. Od 1967 roku tworzy filmy eksperymentalne. Współzałożycielka Hamburger Filmmacher Cooperative. Jest żoną i stałą współpracownicą Wernera Nekesa, w którego filmach występowała także jako aktorka.

Wybrana filmografia

1967 jüm-jüm (short, co-dir.)
1968 Alaska (short)
1974 Kaskara (short)
1981 Beuys (short, co-dir.)
1991 Candida
2000 Eye-Step (short)

Kelek

RFN 1968 / 60’

Kolejny eksperyment Wernera Nekesa, w którym twórca eksploruje formalne możliwości filmowego medium, analizując jednocześnie jego tożsamość. Czarno-biały Kelek rozgrywa się w ciszy. Widzimy park, po którym reżyser idzie z kamerą. Następnie z „żabiej perspektywy”, a konkretniej – z perspektywy piwnicy, obserwujemy hamburską ulicę. Kamera umieszczona jest w dziwnych miejscach, na przykład pod spódnicą dziewczyny, ale czasem w niemal dokumentalny sposób rejestruje życie ulicy. Przy czym nie podąża za ludźmi, to oni przypadkowo wchodzą w jej zasięg.

Kelek to film o patrzeniu. Nekes przyjmuje zaskakujące punkty widzenia, cały czas stawiając widza w pozycji voyeura. Podglądacki charakter kina wynika zarówno z obserwacji rzeczywistości, jak i z ciekawości tego, co zakazane, stanowiące tabu. Podstawowe znaczenie pojęcia voyeuryzm wiąże się przecież z erotyką. Werner Nekes podąża tym tropem, sceny miejskie kontrapunktując sekwencjami będącymi swoistą grą z pornografią. Jednak niemiecki reżyser równocześnie ucieka od rzeczywistości, interweniując w nią poprzez zabiegi czysto formalne, jak przyspieszony ruch czy negatywowe zdjęcia scen erotycznych. Dzięki temu jego minimalistyczny, niemy film zyskuje walor muzyczny.

reżyseria: Werner Nekes
scenariusz: Werner Nekes
zdjęcia: Werner Nekes
montaż: Werner Nekes
producent: Werner Nekes
właściciel praw: Werner Nekes
język: bez dialogów
barwa: czarno-biały

vis-à-vis

RFN 1968 / 14’

Naprzeciwko kamery siedzi sześć osób i w bezruchu, jakby pozując do fotografii, patrzy w obiektyw. Nic się nie dzieje. Jedno ujęcie trwające 14 minut. Lecz Werner Nekes i tym razem eksperymentuje z ruchomym obrazem. Choć vis-à-vis wydaje się być zaprzeczeniem idei filmu, to paradoksalnie reżyser zbliża się tu w najbardziej subtelny sposób do jego istoty. Kamera, rejestrując obraz, utrwala nawet minimalny ruch. Bohaterowie portretu Nekesa są przecież żywymi ludźmi.

reżyseria: Werner Nekes
scenariusz: Werner Nekes
zdjęcia: Werner Nekes
montaż: Werner Nekes
obsada: Gerhard Büttenbender, Katja, Heinz Kapp, Joachim Wolf, Dore O., Werner Nekes
producent: Werner Nekes
właściciel praw: Werner Nekes
język: bez dialogów
barwa: czarno-biały

Werner Nekes

niemiecki artysta, od lat 60. XX wieku tworzący eksperymentalne filmy i sztukę wideo, kolekcjoner i wykładowca. Urodził się w 1944 roku w Erfurcie, studiował lingwistykę i psychologię we Freiburgu. W 1964 roku przeniósł się do Bonn i stanął na czele uniwersyteckiego klubu filmowego, przyjaźniąc się z filmowcami i innymi artystami, m.in. z Dore O., jego późniejszą współpracowniczką i partnerką życiową. Sam zaczął malować w 1965, eksperymentując z różnymi technikami i materiałami, zaczął też kręcić filmy najpierw na taśmie 8 mm, potem 16 mm. Jego celem stało się uwolnienie filmu od klasycznej narracji i psychologii, zwrot ku strukturze i pierwotnym filmowym jakościom.

Filmografia

1965 Tom Doyle i Eva Hesse / Tom Doyle und Eva Hesse / Tom Doyle and Eva Hesse (short)

1966 Falstart / Fehlstart / The False Start (short)

1966 Start / The Start (short)

1966 Przedmiot / Artikel / The Item (short)

1967 Łuk / Bogen / The Bow (short)

1967 Cięcia dla ABABA / Schnitte für ABABA / Cuts for ABABA (short)

1967 cip cip cip / put-putt / chick, chick, chick (short)

1967 jüm-jüm (short, co-dir.)

1967 Seminarium / Das Seminar / The Seminar (doc., co-dir.)

1967 gurtrug nr 1 / gurtrug Nr. 1 / gurtrug no. 1 (short)

1967 gurtrug nr 2 / gurtrug Nr. 2 / gurtrug no. 2 (short)

1967 Bo nikt nie wie o tym / Ach wie gut, daß niemand weiß / Oh, I Am Glad That Nobody Knew (short)

1967 C/iało / K/örper / B/ody (short)

1967 Filmy drapane, kąsane, naświetlane, dziurawione i łatane / Kratz-, Beiß-, Licht-, Loch- und Flickerfilme / Scratch, Bite, Light, Hole and Patch Movies

1967 Operacja / Operation / The Operation (short)

1968 vis-à-vis (short)

1968 Film grupowy / Gruppenfilm / The Group Movie (short)

1968 Zipzibbelip (short)

1968 Mamo, tam stoi mężczyzna / Mama, da steht ein Mann / Mama, There’s a Man Standing There (short)

1968 Walka Tarzana z gorylem / Tarzan’s Kampf mit dem Gorilla / Tarzan’s Fight with the Gorilla (short)

1968 Mucząca krowa / Muhkuh / The Moo-Cow (short)

1968 Kelek

1965–1969 Palimpsest

1969 Mgławica / Nebula

1970 Abbandono (short)

1971 Spacecut

1972 T-WO-MEN

1972 Z Altony / Aus Altona / From Altona (short)

1973 Arbatax (short)

1973 Otomana / Diwan / The Divan

1974 Makimono (short)

1975 Photophthalmia (short)

1976 Amalgamat / Amalgam

1976 Falun (short)

1977 Lagado

1978 Mirador

1978 Bei der Lichtbildnerin (short)

1979 Horly (short)

1979 Hurrycan

1979 Mała noc / Little Night (short)

1980 Peggy i inni lub gdzie są awangardowcy? / Peggy und die anderen oder Wer trägt die Avantgarde? / Peggy and the Others or Who Carries the Avant-Garde? (co-dir.)

1981 Beuys (short, co-dir.)

1980 Uliisses

1982 Nekes (doc., co-dir., short)

1982 Spojrzenie ze zgodnego więzienia / Blick aus dem harmonischen Gefängnis / A Look from the Harmonious Prison (short)

1983–1985 Optyczne abecadło / Optisches ABC / Optical ABC

1985 Johnny Flash

1986 Media Magica I – Film przed filmem / Media Magica I – Was geschah wirklich zwischen den Bildern? / Media Magica I – Film Before Film (doc.)

1988 Archeologia filmu / Vorgeschichte des Films / The Archeology of Film

1992 Mitchell Feigenbaum (short, co-dir.)

1993–1996 Światowy teatr cieni, I–IX / Schattentheater der Welt, I–IX / The Shadow Theatre of the World, I–IX (video, doc.)

1995 Anthony Moore – muzyk / Anthony Moore – Musician (video)

1995 Aus der Meistergilde der Schüttelreimer (video)

1996 Media Magica II – Co się kryje za obrazem / Media Magica II – Durchsehekunst / Media Magica II – Beyond the Image (doc.)

1996 Media Magica III – Ożywione obrazy / Media Magica III – Belebte Bilder / Media Magica III – Pictures Come to Life (doc.)

1996 Media Magica IV – Wielotysięczny seans filmowy / Media Magica IV – Vieltausendschau / Media Magica IV – Multi-Thousand Picture Show (doc.)

1996 Media Magica V – Obraz i przestrzeń / Media Magica V – Bild-Raum / Media Magica V – The Ambiguous Image and Space (doc.)

1996 Media Magica VI – Cudowny bębenek / Media Magica VI – Wundertrommel / Media Magica VI – The Magic Drum (doc.)

1997 Dzień malarza / Der Tag des Malers / The Day of the Painter

2004 Teatr cieni Richarda Bradshawa / Richard Bradshaw’s Shadowtheater / Richard Bradshaw’s Shadow Theatre

2008 Loplop (short)

Opracowanie: Marta Miś