Palindromy

Todd Solondz obnaża konwencje, jakim podlega kino, zwłaszcza kino amerykańskie. Próbuje wywrócić filmowe schematy na lewą stronę. Nie ma u niego jednoznacznych ocen moralnych, nie ma prostych do opisania postaci, nie ma też „czystych” fabuł, które w odpowiednim momencie zgrabnie się podsumowują. To twórca, który jest absolutnym relatywistą, i rozumie, że w życiu każdy ma swoje motywacje, zatem definitywna ocena zachowania drugiego człowieka nie ma sensu, bo zawsze brak nam będzie wszystkich danych.

W Palindromach widać to doskonale. Solondz nakręcił film o drażliwym temacie, którego analizy odwołują się zwykle do argumentów z dziedziny moralności i prawa. W streszczeniu filmu pojawiłyby się takie słowa-klucze, jak: seks z nieletnimi, aborcja, samobójstwo, morderstwo, molestowanie. Ale reżyser pozbawia nas moralnej siatki odniesienia i utrudnia ocenę. Za każdym razem, kiedy dochodzimy do jakichś wniosków na temat oglądanych postaci, pokazuje nam ich inną twarz, zmusza do weryfikacji osądu i uświadamia, jak schematycznie myślimy.

Sporo miejsca poświęcono po filmie dyskusji nad osobliwym formalnym zabiegiem reżysera: nastoletnią bohaterkę gra tutaj ósemka różnych aktorów (w tym dorośli i jeden chłopiec). Solondz osiągnął w ten sposób rzecz wyjątkową – oderwał sytuację swojej bohaterki od jej wieku, płci, wyglądu i klasy społecznej. Zmuszając do zastanowienia nad konkretnym problemem, zdołał go przedstawić w sposób wyabstrahowany. Nie planuj nic na godzinę po seansie. Palindromy prowokują do dyskusji.

Michał Chaciński