Miasteczko
Początki kariery filmowej najczęściej nagradzanego i najwyżej cenionego reżysera nowego kina Turcji. Anegdota głosi, że trzy pierwsze filmy kosztowały go 100 tysięcy dolarów zarobionych na fotografii. Mimo finansowych ograniczeń – minimalna ekipa, nieprofesjonalni aktorzy, kamera 16 mm, bez dźwięku z planu – Ceylan stworzył poezję filmową najwyższej próby. Kokon to impresja o skłóconej starszej parze i jej otoczeniu. Podziwiając przepiękne zdjęcia montowane zgodnie z logiką snu, widz nie może jednak nie zauważyć obecnych w filmie symboli przemijania i śmierci. Miasteczko z kolei rozpoczyna nieformalną trylogię o prowincji i prowincjonalności, z której bez skutku próbują się wyrwać niektóre postaci. Głównymi bohaterami filmu są brat i siostra, doświadczający po raz pierwszy kontroli systemu (hymn i czytanki w szkole), gier z otoczeniem (spotkania z głupkiem, osłem i żółwiem) czy odpowiedzialności za własne życie (słuchanie rodzinnej dyskusji). Pierwsza szkolna sekwencja, w której dzieci rozpraszają dziesiątki bodźców, jest prawdziwym mistrzostwem reżyserii dźwięku i obrazu. Drugą połowę filmu zajmuje nieśpieszna rozmowa rodziny przy dogasającym ognisku, pełna życiowych, czasem banalnych, mądrości, miłości i buntu. Prawdziwa i liryczna zarazem – jak cały Ceylan.
Jan Topolski
nagrody
Berlinale 1998 - Calligari Prize; Tokyo 1998 - Silver Prize; Istanbul 1998 - Special Jury Prize, FIRPRESCI; Cologne 1999 - Best Film, Best Cinematography
Nuri Bilge Ceylan
Urodził się w 1959 roku w Stambule, gdzie studiował elektronikę na uniwersytecie Boğaziçi. Karierę zaczynał jako fotograf – po latach powrócił do tej pasji, uprawiając ją równolegle z kinem. Jego krótkometrażowy debiut znalazł się w konkursie w Cannes, a kolejne dwa filmy pokazano na Berlinale. Miasteczko, Majowa chandra i Uzak tworzą trylogię o prowincji i ucieczce od niej, z udziałem tych samych aktorów (w tym kuzynów i rodziców reżysera). Ostatni film stał się ikoną nowego kina Turcji, nagradzany m.in. w Cannes, San Sebastian, Stambule, Antalyi i Sofii. W Klimatach Ceylan obsadził siebie i żonę w opowieści o kryzysie pary. Wreszcie Trzy małpy przyniosły mu nagrodę za reżyserię w Cannes za rodzinny dramat o zdradzie, z niezwykle zmysłowymi, kreacyjnymi zdjęciami.
Filmografia
1995 Kokon / Koza / Cocoon
1997 Miasteczko / Kasaba / The Small Town
1999 Majowa Chandra / Mayis Sikintisi / Clouds of May
2002 Uzak / Distant
2006 Klimaty / Iklimler / Climates
2008 Trzy małpy / Üç maymum / Three Monkeys