English

Gabinet Jana Švankmajera, praskiego alchemika filmu

The Quay Brothers
The Cabinet of Jan Švankmajer, Prague’s Alchemist of Film / The Cabinet of Jan Švankmajer
Wielka Brytania  1984 / 14’

Jan Švankmajer to czeski reżyser filmowy, alchemik surrealizmu, mistrz animacji poklatkowej. Quayowie chętnie przyznają się do jego wpływu na ich twórczość (zaznaczając wszak, że właściwą inicjację zawdzięczają animacjom Starewicza i Borowczyka). Jak informuje jeden ze śródtytułów, w Gabinecie współistnieją szesnasty i dwudziesty wiek, rudolfińska Praga koegzystuje z Czechosłowacją lat osiemdziesiątych, Wertumnus Giuseppe Arcimbolda (1527-1593) sąsiaduje z kolorowymi neonami Tuzexu (sieci sklepów dewizowych), browaru Staropramen i „Rudégo práva” (czechosłowackiej „Trybuny Ludu”). Sam tytułowy bohater to ożywiona, lalkowa wersja Bibliotekarza, jednego z najbardziej znanych portretów Arcimbolda. Film powstał jako seria animowanych sekwencji otwierających kolejne części godzinnego dokumentu o Švankmajerze. Quayowie wykorzystali muzykę Zdenka Liški (1922-1983), częstego współpracownika twórcy Spiskowców rozkoszy. Filmowy ukłon Quayów nie naśladuje estetyki filmów Švankmajera – zamiast tego, miłośnicy twórczości braci znajdą w Gabinecie szereg znajomych motywów. A uważny polski widz dostrzeże, że papierowa torba, z której Švankmajer wyjmuje „przedmioty znalezione” ma logo rodzimego Pewexu.

Jakub Mikurda

Bracia Quay

Ur. w 1947 roku w Filadelfii, USA. Są bliźniakami. Studiowali w Filadelfii, kontynuowali naukę w Royal College of Art w Londynie, gdzie w latach 70. reżyserowali swoje pierwsze krótkie metraże. W latach 80. produkowali reklamówki telewizyjne (dla Honeywell, Walkers Crisps i Dulux Wood Protection), wideoklipy (najsłynniejszy - do piosenki Petera Gabriela Sledgehammer) i animacje, które przyniosły im popularność - Gabinet Jana Švankmajera, Ulica krokodyli. W 1995 odbyła się premiera ich pierwszego filmu fabularnego Instytut Benjamenta, nagrodzonego Bronze Horse w Sztokholmie oraz nagrodą jury na festiwalu Fantasporto. Kolejny pełnometrażowy film aktorski braci to Stroiciel trzęsień ziemi. W swojej twórczości inspirują się literaturą, szczególnie prozą Bruno Schulza, ostatnio Stanisława Lema.

Twórcy

reżyseria The Quay Brothers
scenariusz The Quay Brothers
zdjęcia The Quay Brothers
muzyka Zdeněk Liška
producent Keith Griffiths
produkcja Atelier Koninck
język angielska