Przywodząca na myśl Rejs Marka Piwowskiego, poruszająca satyra na obyczajowość i politykę komunistycznych Węgier. W prowincjonalnej miejscowości, tuż po zakończeniu roku szkolnego, grupka lokalnych oficjeli rozpoczyna poszukiwania utalentowanego muzycznie pioniera, który mógłby reprezentować powiat na wakacjach w Wielkiej Brytanii. Po krótkim castingu zostaje wybrany 17-letni Tibi, lider miejscowego zespołu rockowego, który, po odzianiu w strój harcerza i wykonaniu kilku patriotycznych pieśni, wydaje się być idealnym kandydatem. Od tej chwili spadają jednak na bohatera wyłącznie kłopoty: matka za wszelką cenę nie chce wypuścić syna zagranicę, zazdrośni koledzy nie szczędzą mu docinków, sąsiedzi plotkują, a władza propaguje fałszywy obraz powszechnego szczęścia i przywiązania ludzi do socjalistycznych idei.
Twórcy filmu, opisując tyleż zabawne, co przejmujące losy Tibiego, zdecydowali się na paradokumentalną formułę dzieła. W portretowanym na ekranie miasteczku pojawili się jedynie z luźną koncepcją scenariusza, do wszystkich ról zatrudnili naturszczyków, korzystali z naturalnych wnętrz, improwizowali dialog na planie zdjęciowym. W ten sposób uzyskali niezwykły walor autentyzmu opowiadanej historii, ironicznie punktując przywary węgierskiego społeczeństwa: siermiężne rytuały władzy, zabobony chłopów, wszechobecną hipokryzję, nudę i poruszającą bierność.
Rafał Syska
István Dárday, Györgyi Szalai
Urodzeni w 1940 r. w Budapeszcie węgierscy reżyserzy i scenarzyści. Ukończyli Wyższą Szkołę Teatralną i Filmową w Budapeszcie. Razem tworzyli tzw. budapesztańską szkołę dokumentu filmowego. W przygotowywanych pieczołowicie filmach, rozmywali granice między fabułą a rejestracją podpatrzonych zdarzeń, wprowadzając improwizację i elementy psychodramy. Dárday i Szalai osiągnęli sukces debiutancką Podróżą w nagrodę, za którą otrzymali Grand Prix na festiwalu w Mannheim-Heidelberg. W tym filmie - podobnie jak w następnych - piętnowali hipokryzję, siermiężność komunistycznej egzystencji, upodlenie człowieka przez władzę, zabobony i bierność. Nie unikali satyry, ale też pokazywania okrucieństwa i skłonności do turpizmu. Szczególne zainteresowanie wzbudzili szokującym filmem kolażowym Dokumentator (1988), za który otrzymali wyróżnienie FIPRESCI na festiwalu w Berlinie.
Filmografia:
1975 Podróż w nagrodę / Jutalomutazás / Holiday in Britain
1978 Filmregény - Három növér / Film Novel: Three Sisters (reż. tylko István Dárday / dir. solely by István Dárday)
1988 A dokumentátor / The Documentator
1989 Nevelésügyi sorozat I. / K (A Film About Prostitution)
1994 Nyugattól keletre, avagy a média diszkrét bája / East from the West, or the Discreet Charm of the Media
1998 Tükrözödések / Reflections
2007 Az emigráns
2007 Minden másképp van - Márairól