Dziesięć tysięcy dni

Kronika 30 lat życia na węgierskiej wsi, prowadząca widza od ubóstwa czasów przedwojennych aż po "gulaszowy socjalizm" lat 60. Śledząc losy trójki bohaterów, Istvána, jego żony Juli i ich przyjaciela Bano, poznajemy najważniejsze epizody dramatycznej historii kraju. Bohaterowie spotykają się w latach 30., gdy poszukujący pracy na wsi István zatrudnia się w gospodarstwie bogatych rolników. Żeni się z poznaną tam Juli i przyjaźni z działaczem komunistycznym Bano. Nie przystępuje jednak do zorganizowanego przez niego związku zawodowego, odmawia także udziału w strajku i z niechęcią odnosi się do reformy rolnej lat 40. W przeciwieństwie do pełnego zapału Banu, zachowuje dystans do wszelkich ideologii, refleksyjnie przyglądając się światu zmierzającemu ku katastrofie stalinizmu, rewolucji 1956 r. i masowej imigracji ze wsi do miast.

Ferenc Kósa, po wieloletnich studiach historycznych i etnograficznych, stworzył jeden z najpiękniejszych filmów kina węgierskiego. Efektownie połączył w nim poetycką formę, prowadzącą film w stronę alegorycznych odczytań i bogatej symboliki, z niemal paradokumentalnym naturalizmem, precyzyjnie odtwarzającym wiejskie rytuały. O artyzmie filmu zadecydował nie tylko epicki rozmach i historiozoficzna refleksja, ale przede wszystkim wyrafinowanie plastyczne i ekspresja kadru.

Rafał Syska