English

Ptaszki, sieroty i głupcy

Juraj Jakubisko
Birds, Orphans and Fools / Vtáckovia, siroty a blázni
Czechosłowacja, Francja 1969 / 78’
Potępienie Sceny myśliwskie z Dolnej Bawarii

Andrej, Martha i Yorick, bohaterowie drugiego filmu Juraja Jakubiski, to typy spod hippisowskiej gwiazdy. Wspólnicy w wesołej destrukcji, słowacki ruch oporu wobec siermiężnej codzienności, którego bronią jest humor i radziecki szampan. Dzielą ze sobą łóżko w zdewastowanym kościele, żyją wśród rupieci i papużek falistych, skandując: Życie jest piękne. Kochają się, kłócą i upijają, wiedząc, że jedynym sposobem, by znieść świat, jest szaleństwo. Ich straceńczy karnawałowy korowód powstrzyma jednak siermiężna rzeczywistość. Ptaszki, sieroty i szaleńcy wyrastają z tego samego kontestatorskiego nurtu co Stokrotki Věry Chytilovej, który władze komunistyczne traktowały jak policzek wymierzony przez dekadentów. Film nakręcono pośpiesznie, tuż po upadku Praskiej Wiosny – rządzi nim poetyka nadmiaru, tak jakby Juraj Jakubisko zdawał sobie sprawę, że to ostatni moment na twórczą nonszalancję. Temu wartkiemu strumieniowi surrealizmu dali się porwać operator kamery i twórcy scenografii – kadry zalewają cyrkowe kolory, a bohaterowie toną w groteskowych dekoracjach i pomysłach reżysera. Po latach Ptaszki… okazują się nadal aktualną polityczną alegorią. 

Nagroda im. Krzysztofa Mętraka

Już po raz 24. nagrodzono młodego krytyka. Tegoroczny laureat Marcin Stachowicz zgodnie z wieloletnią tradycją zaprezentuje na festiwalu wybrany przez siebie film. Przed projekcją filmu odbędzie się ceremonia wręczenia nagród krytykom i krytyczkom.

Mariusz Mikliński

Juraj Jakubisko

(ur. 1938) Słowacki reżyser, scenarzysta, operator, fotograf i malarz, nazywany słowackim Fellinim. Debiutował w 1967 roku autorskimi Chrystusowymi latami. I choć jego filmy chronologicznie wpisują się w okres rozkwitu czechowsłowackiej Nowej Fali, wyróżniają się na tle twórczości nowofalowego pokolenia. Jakubisko inspirację czerpie z tradycji słowackiej wsi i folkloru, ale wykorzystuje motywy ludowe, by eksperymentować z formą i testować nowe możliwości narracyjne.

Wybrana filmografia

1967 Chrystusowe lata / Kristove roky / Crucial Years

1968 Dezerterzy i pielgrzymi / Zbehovia a pútnici / The Deserter and the Nomads

1970 Do zobaczenia w piekle, przyjaciele / Dovidenia v pekle, priatelia / So Long, Friends

1983 Tysiącletnia pszczoła / Tisícrocná vcela / The Millennial Bee

1989 Siedzę na gałęzi i jest mi dobrze / Sedím na konári a je mi dobre / Sitting on a Branch, Enjoying Myself

Twórcy

reżyseria Juraj Jakubisko
scenariusz Juraj Jakubisko, Karol Sidon
zdjęcia Igor Luther
montaż Maximilián Remeň, Bob Wade
muzyka Zdenek Liska
obsada Philippe Avron, Jirí Sýkora, Magda Vásáryová
producent Jan Svikruha, Jan Tomaskovic
produkcja Como Film Studio, Hraných Filmov Bratislava
właściciel praw Slovak Film Institute
język słowacki
barwa cz.-b.