Wieczór specjalny Filmoteki Narodowej z muzyką Horny Trees
Filmoteka Narodowa zaprasza na pokaz dwóch filmów związanych z dziewięćdziesiątą rocznicą Bitwy Warszawskiej 1920 roku, nazywanej Cudem nad Wisłą. Pokazowi towarzyszyć będzie grana na żywo muzyka zespołu Horny Trees.
Obie unikalne kopie zachowały się w obszernych fragmentach, zachowujących ciągłość akcji. Należą do nurtu dramatów patriotycznych, ilustrujących dzieje wojny polsko-bolszewickiej. Dla ciebie, Polsko / Ku chwale ojczyzny (1920) Antoniego Bednarczyka opowiada wojenne losy kochającej się pary – siostry miłosierdzia w szpitalu polowym pod Wilnem i żołnierza, któremu udaje się ująć rosyjskiego szpiega. Film, pełen sprawnie zrealizowanych scen batalistycznych, kończy dokumentalny zapis uroczystości włączenia Wilna w granice Polski. Cud nad Wisłą (1921) Ryszarda Bolesławskiego, z udziałem ówczesnych gwiazd – Jadwigi Smosarskiej i Kazimierza Junoszy-Stępowskiego, to fabuła zrealizowana na zamówienie Wydziału Propagandy Ministerstwa Spraw Wojskowych. W życie rodu Granowskich, zajmujących dworek na Kresach Wschodnich, bezpardonowo wdziera się wojna. Po wielu perypetiach zwycięskie natarcie Wojsk Polskich przywraca spokój, bohaterowie zaś po długiej rozłące spotykają się znowu przy stole.
Agnieszka Szeffel
Horny Trees
Polska grupa muzyczna założona w 2007 roku przez trzy odmienne osobowości artystyczne – Huberta Zemlera (gra na perkusji i perkusjonaliach), Pawła Szamburskiego (gra na klarnecie i klarnecie basowym) oraz Macieja Trifonidisa Bielawskiego (gra na ośmiostrunowej gitarze basowej i na instrumentach dętych). Muzycy posługują się głównie intuicyjną improwizacją z wieloma odniesieniami do tradycyjnej muzyki etnicznej, kameralistyki, eksperymentu elektroakustycznego. Ich doświadczenia na polu innych dziedzin sztuki współczesnej – kina, teatru, performance'u – pozwalają na świadomą podróż w głąb muzycznej konstrukcji, czerpiącej inspirację także spoza świata dźwięków.
Cud nad Wisłą
W Leksykonie polskich filmów fabularnych, publikacji przygotowanej przez pracowników Filmoteki Narodowej, czytamy: "Dramat patriotyczny, ilustrujący dzieje wojny polsko-bolszewickiej. Sprawnie zrealizowany przez twórcę o światowej sławie na zamówienie Wydziału Propagandy Ministerstwa Spraw Wojskowych. Ze względu na temat i doborową obsadę aktorską cieszył się bardzo dużym powodzeniem wśród polskich widzów".
Akcja filmu rozpoczyna się w wigilijny wieczór 1919 roku na wschodnich kresach Rzeczypospolitej w dworku rodu Granowskich. W życie członków rodziny bezpardonowo wdziera się wojna polsko-sowiecka. Po wielu perypetiach zwycięskie natarcie wojsk polskich przywraca spokój, a bohaterom pozwala wreszcie, po długiej rozłące, rozpocząć nowe, szczęśliwe życie.
W filmie wystąpiły ówczesne gwiazdy pierwszej wielkości m.in. Jadwiga Smosarska i Kazimierz Junosza-Stępowski. Reżyserował Ryszard Bolesławski, twórca o bogatym doświadczeniu teatralnym, który od 1929 roku pracował w Hollywood, jako jeden z nielicznych polskich reżyserów odniósł międzynarodowy sukces. Zrealizował kilkanaście filmów z udziałem hollywoodzkich gwiazd: Marleny Dietrich, Grety Garbo, Clarka Gable, czy Gary'ego Coopera.
Prezentowana kopia jest jedyną zachowaną. Składa się na nią mniej więcej połowa pierwotnej długości filmu. Ocalały fragment zachowuje jednak ciągłość fabularną, wystarczającą, by zrozumieć przebieg akcji.
Dla ciebie, Polsko
Akcja filmu rozgrywa się podczas wojny między Polską a sowiecką Rosją (1919 - 1921). Wojenny czas brutalnie wkracza w życie kochającej się pary - Franka i Hanki. Bolszewickie wojska dokonują zniszczeń w polskich wsiach i dworach. W jednym z dworów najeźdźcy urządzają libację alkoholową. Odsiecz polskiej kawalerii nadchodzi jednak w samą porę. Nie mogąc bezczynnie czekać, Hanka zostaje siostrą miłosierdzia w jednym ze szpitali polowych pod Wilnem. Franek natomiast zdobywa powszechne uznanie po ujęciu rosyjskiego szpiega. Ważne dokumenty, jakie przy nim znaleziono, przyczyniły się do zdobycia Wilna. Krwawe walki kończą się wkroczeniem wojsk polskich do miasta, a Hanka i Franek odnajdują się wreszcie (choć w dość zaskakujących okolicznościach). Film kończy dokumentalny zapis uroczystości związanych z włączeniem Wilna w granice Polski, z udziałem marszałka Piłsudskiego, najwyższych dowódców wojska polskiego oraz zagranicznych gości.
Kopia zachowała się w obszernych fragmentach. Walorem filmu pozostają sprawnie zrealizowane sceny batalistyczne, w których możemy oglądać autentyczny sprzęt i wyposażenie ówczesnego polskiego wojska.