Focus: Ciało, w którym żyję

W czasach kultu i niepodzielnego panowania ciała: gładkie i zgrabne postaci prężą się na reklamach, trenerzy wellnessu zachęcają by lepiej oddychać, lepiej się ruszać, lepiej spać, diety cud obiecują wieczną młodość, a zabiegi medyczne skorygują niedoskonałości, nad którymi nie możemy zapanować poprzez rygor zdrowego jedzenia i fitnessu. A równocześnie ciała, choć pozornie wyzwolone, demokratycznie oddane we władanie użytkownikom, nadal poddawane są tresurze i społecznemu formatowaniu: mają być odpowiednio męskie albo kobiece, sprawnie działać w systemie innych ciał: doskonalić się, rozmnażać, a na koniec wiedzieć, kiedy z gracją ustąpić miejsca nowszym i lepszym modelom.

Do kogo należy ciało, w którym żyję? Parafraza tytułu filmu Pedra Almodóvara jest dla nas pretekstem i punktem wyjścia do przyjrzenia się, jak traktuje się ciało we współczesnym świecie. To indywidualne, i to kolektywne – ciało politycznej, genderowej, czy kulturowej wspólnoty. Pokażemy filmy, które wchodzą pod skórę – jak Angelo Marcusa Schleinzera, w którym przywieziony z Afryki niewolnik, przechodząc z rąk do rąk, staje się obiektem edukacyjnych, religijnych, społecznych i naukowych eksperymentów białych właścicieli. A jego ciało – przedmiotem fantazji. Flesh Out Micheli Occhipinti przenosi nas z powrotem na afrykański kontynent, do Mauretanii, gdzie lokalna tradycja nakazuje tuczyć narzeczoną, by podobała się mężowi. Ciało dziewczyny należy więc do wspólnoty. Czy zostało całkowicie zniewolone? 

Sprawdzimy, czy ciało jest dziś sprawnym mechanizmem, zasobem, którym należy zarządzać, czy jednak źródłem cierpień. W trakcie 19. edycji Nowych Horyzontów prześledzimy kilka ścieżek emancypacji spod opresji ciasnych kulturowych norm oraz politycznych systemów. Argentyńska reżyserka Albertina Carri (bohaterka retrospektywy) w wywrotowych Córkach ognia (Daughters of Fire) tworzy poliamoryczną utopię, w której pornografia jest narzędziem wyzwolenia kobiet spod władzy męskiej kontroli i męskiego spojrzenia. Mania Akbari kręci ze swoim partnerem Douglasem Whitem Księżyc dla mojego ojca (A Moon For My Father) – osobistą historię choroby i jej przezwyciężenia. Bez wstydu i skrępowania przełamuje tabu nie tyle nagości, co choroby, ciała niedoskonałego i okaleczonego. Traktuje siebie jako artefakt, a własne ciało jako materiał twórczy, rzeźbę. Triumf ducha nad materią ciała oglądamy w filmie Sachy Polak Dirty God, historii dziewczyny oblanej kwasem przez zazdrosnego chłopaka. Wewnętrzna transformacja bohaterki prowadzi ją od traktowania własnego ciała jako waluty w konsumpcyjnym systemie późnego kapitalizmu, po przyzwolenie sobie na szczęście mimo braku urody. So Pretty w reżyserii Jessie Jeffrey Dunn Rovinelli przewrotnie zajmuje pozycje post-genderowe, mówiąc, że cóż nam po wyzwoleniu seksualnym, skoro nadal jesteśmy niewolnikami naszych serc. Paradoksalnie film, rozgrywający się w najbardziej progresywnym środowisku, wraca do prastarej, platońskiej koncepcji, że człowiek jest „duszą, która ma ciało”. 

Sekcji towarzyszy wystawa Życie wewnętrzne, gdzie cielesność zostanie podniesiona do kwadratu, skupiając się na momencie, w którym ciało przekracza samo siebie. Życie wewnętrzne to rzecz o ciąży. Galeria Studio BWA zamieni się w symboliczną macicę, w której zrodzi się dyskurs zbudowany z krwi, łez, wód płodowych, biopolityki i astrologii. Archetypów i aktualnych sporów, patriarchatu i feminizmu, horrorów i cudów życia wewnętrznego.

Autorką tekstu jest Ewa Szabłowska

Kuratorzy sekcji:

Małgorzata Sadowska
Ewa Szabłowska
Marcin Pieńkowski