NOM

Ekscentryczna, wielopostaciowa, pełna niebezpiecznie inteligentnego sarkazmu i nie poddająca się jakiemukolwiek zaszufladkowaniu – tak krytycy opisują twórczość jednej z najbardziej niezwykłych rosyjskich grup, czyli kolektywu artystycznego znanego szerzej pod nazwą NOM. Obecni już od ponad trzydziestu lat na scenach zarówno muzycznych, jak i teatralnych, potrafią wciąż podczas swoich występów wypełnić szczelnie publicznością niejedną wielką salę widowiskową – paradoksalnie zawsze bardziej przynależąc sferze  niezależnego undergroundu niż mainstreamowej kultury.

Nazwa formacji wywodzi się od zwrotu „Neformal'noe Ob'edinenie Molodiozhi” (czyli „Nieformalna Organizacja Młodzieżowa”), często używanego przez oficjalne media radzieckie w drugiej połowie lat 80-tych XX wieku – pod tym szyldem partia próbowała zjednoczyć (i kontrolować) wszystkie ruchy młodzieżowe, które poprzez swoją niezależność stanowiły potencjalne zagrożenie dla założeń Pierestrojki. Założony w 1987 roku w Sankt Petersburgu zespół był ironiczną odpowiedzią na mnożące się w tamtym czasie „rockowe” grupy, które były marną kalką swoich odpowiedników z Zachodu. Widząc potencjał w estetyce absurdu, dzięki któremu artyści grupy mogli celnie wyśmiewać wszelkie paradoksy społeczne i kulturalne w swoim kraju, przechodzącym gwałtowne zmiany, wykorzystywali w swojej twórczości przede wszystkim formę pastiszu – zarówno w warstwie muzycznej, jak i tekstowej. Ich błyskotliwe teksty szybko zyskały uznanie zarówno publiczności, jak i krytyków, którzy szybko ogłosili NOM ostatnim bastionem bezlitosnej rosyjskiej satyry oraz spadkobiercami i kontynuatorami prześmiewczej, wypełnionej ironią literatury spod znaku Mikołaja Gogola czy Daniiła Charmsa. Znakiem rozpoznawczym zespołu stały się żywiołowe występy, bardziej przypominające przedstawienia teatralne i kabaretowe niż tradycyjne koncerty rockowe, podczas których wyśmiewali wszystkie tabu, które przenikały życie mieszkańców najpierw Związku Radzieckiego w swoich latach schyłku, a potem jego następcy – współczesnej Rosji.

Muzyczny język NOM, początkowo głęboko osadzony w tradycji folk rocka doprawionego kabaretowym sosem, zaczął zmieniać się z upływem czasu i ewoluował w zupełnie nową formę – opartą na post-punku i rhythm'n'bluesie gatunkową mieszankę, w której każdy chwyt był dozwolony. Każda płyta formacji była nagrana w innym stylu – takie było podstawowe założenie jej członków, którzy za swój podstawowy cel uznali nie przywiązywanie się do jakiejkolwiek konwencji i działania w ściśle określonych artystycznych granicach. Dlatego w brzmieniu NOM można odnaleźć absolutnie wszystko – od rosyjskich ludowych pieśni, poprzez klasyczny i progresywny rock, punk czy pop, na elementach zaczerpniętych prosto z opery skończywszy.

NOM to nie tylko muzyka – członkowie formacji aktywnie działają również w sferze wizualnej, sami przygotowując swoje klipy, kręcąc skecze ze swoim udziałem oraz reżyserując filmy fabularne, w których – jak można się łatwo domyślić – muzycy również przyjmują rolę aktorów. Realizują się również w sferze literackiej – posiadają własne wydawnictwo książkowe, w którym prezentują książki napisane przez nich samych, równie inteligentne i wypełnione satyryczną krytyką otaczającej ich rzeczywistości, jak teksty formacji.