Stare Hollywood żegna stare Południe. Przeminęło z wiatrem – „romans wszech czasów”, bijąca rekordy popularności adaptacja bestsellerowej powieści Margaret Mitchell, dzieło życia producenta Davida O. Selznicka – to także hołd złożony tym, którzy przegrali wojnę secesyjną. Część pierwsza filmu pokazuje wielkość i chwałę posiadaczy ziemskich z południowych stanów Ameryki, druga – ich upadek, trzecia – zmiany, jakie zaszły w Georgii po klęsce Konfederatów.

O sukcesie Przeminęło z wiatrem zadecydował przede wszystkim rozmach tego widowiska – Hollywood bije tu własne rekordy w dziedzinie: długości, wystawności, epickości itd. itp. Ale także para głównych bohaterów, pozbawionych płomiennego idealizmu i innych szlachetnych cech, które charakteryzują większość ekranowych kochanków. Scarlett O’Hara (w brawurowej kreacji pięknej Vivien Leigh) i Rhett Buttler (Clark Gable) są krnąbrni, aroganccy, „samolubni i okrutni”. W gruncie rzeczy… niesympatyczni. A jednak to dzięki nim film budzi emocje i jest czymś więcej niż tylko monumentalną rekonstrukcją przeszłości.

Oglądając tę megaprodukcję, trzeba pamiętać, że kultura Południa, którą sławi się na ekranie, była konserwatywna, patriarchalna, ksenofobiczna, oparta na segregacji rasowej i niewolnictwie czarnoskórych. Ideowo niewiele się zresztą różniła od kina hollywoodzkiego lat 30. Z perspektywy czasu przyglądam jej się z pewną fascynacją, lecz zarazem cieszę się, że już przeminęła z wiatrem.

Bartosz Żurawiecki