To, moim zdaniem, najwybitniejsze – obok Świateł wielkiego miasta – dokonanie Chaplina. W obu filmach twórca stawia swojego bohatera, ubogiego trampa w za dużych spodniach i butach, naprzeciwko potężnych sił. W Światłach… jest to metropolia, w Gorączce złota zaś natura. Wydaje się, że w starciu z nimi biedny człowieczek nie będzie miał żadnych szans. A jednak…

Rusza nasz tramp na Alaskę, gdzie trwa tytułowa gorączka złota. Spragniony bogactw tłum przeczesuje rejony rzeki Klondike w poszukiwaniu szlachetnego kruszcu. Mróz, głód, poniewierka, ataki dzikich zwierząt – oto, co czeka bohatera nieprzyzwyczajonego do życia w tak surowych „okolicznościach przyrody”. Do tego dochodzą zmagania o względy pięknej tancerki, Georgii, która nie traktuje jego miłości poważnie.

Właściwie każda sekwencja filmu to małe arcydzieło. Przypomnijmy tylko te najsłynniejsze: taniec bułeczek, jedzenie buta na kolację, walka z niedźwiedziem, domek balansujący nad przepaścią. Jest Gorączka złota pochwałą niezłomności ludzkiego ducha, która pozwala nam iść dalej mimo kolejnych upadków. Jest także hymnem na cześć potęgi marzeń oraz… amerykańskiej przedsiębiorczości. Ale wielkość filmów Chaplina polega na tym, że daleko wykraczają one poza lokalne konteksty. Są uniwersalne, w najlepszym tego słowa znaczeniu. Tramp skupia w sobie nadzieje i rozczarowania milionów widzów z całego świata. Dlatego happy end, który staje się jego udziałem, przyjmujemy z szerokim uśmiechem, bez zawiści. Przynajmniej jednemu z nas się udało.

Bartosz Żurawiecki