English

Lampart

Isaac Julien
The Leopard
Włochy, Wielka Brytania 2010 / 19’

Nawiązujący tytułem i stylem do legendarnego arcydzieła Viscontiego, Lampart jest filmową transpozycją znanej, wielokanałowej instalacji artysty Western Union: Small Boats. Julien podejmuje temat dramatycznych w skutkach migracji w basenie Morza Śródziemnego, lecz podróż w wersji Julienowskiej jest przede wszystkim przeżyciem estetycznym. Widz przeniesiony do śródziemnomorskiej scenerii dostrzega kobaltowe niebo, urzekające widoki wybrzeża. Idylliczny krajobraz zostaje nagle zakłócony, tak jak śmierć gwałtownie zakłóca egzystencję człowieka. Na ekranie pojawia się symboliczny ślad istnienia w postaci czerwonej tkaniny, ubrania wyrzuconego przez fale na brzeg, spiętrzonych wraków łodzi. Trauma u Juliena dotyka zresztą nie tylko ludzi, lecz także architekturę: opustoszałe pokoje i dudniące pustką korytarze pałacu Viscontiego są śladem niegdysiejszej świetności Sycylii, a zarazem symbolem jej emigracyjnej historii.

Isaac Julien

Jest jednym z najbardziej nowatorskich brytyjskich artystów wideo. Ukończył St. Martin’s School of Art, gdzie studiował malarstwo i film. W 2001 roku był nominowany do Turner Prize. Jego prace znajdują się w najlepszych kolekcjach światowych – między innymi w Tate Modern, Centrum Pompidou, Muzeum Guggenheima i Hirshhorn. Isaac Julien wykładał na Harvardzie, w Whitney Museum i na University of London.

Syn karaibskich imigrantów, w latach 80., po ukończeniu St. Martin’s School of Art, był jednym ze współzałożycieli Sankofa Film and Video Collective (1983–1992) – filmowego kolektywu mającego stworzyć podwaliny „czarnej kultury filmowej”, podnieść świadomość wśród odbiorców i wyostrzyć polityczny pazur twórców. Julien był nie tylko orędownikiem sprawy, ale stał też za najgłośniejszym filmem kolektywu Sankofa, The Passion of Remembrance z 1986 roku, manifestem nowej tożsamości czarnoskórych Brytyjczyków zmagających się nie tylko z dziedzictwem postkolonializmu, ale i z kwestiami tożsamości płciowej oraz preferencji seksualnych. W kolejnym filmie, Looking for Langston (za który dostał nagrodę na Berlinale w 1989 roku), Julien atakuje frontalnie zagadnienia przyjemności i pożądania oglądane z punktu widzenia czarnoskórego, homoseksualnego mężczyzny. W 1991 roku został jednym z założycieli wytwórni Normal Films. W 2001 roku zostaje nominowany do nagrody Turnera za filmy The Long Road to Mazatlán (1999) i Vagabondia (2000). W 1991 roku kręci film fabularny Young Soul Rebels, który zdobył nagrodę SACD na festiwalu w Cannes. Najsłynniejszym filmem Juliena jest Derek z 2008 roku (pokazywany na NH 2008) – wspomnienie o Dereku Jarmanie, przyjacielu i mentorze artysty. W utworze tym Julien zgromadził fragmenty nieznanych filmów Jarmana, klipów oraz wywiadów i spoił je w kolaż miłosnym listem napisanym przez aktorkę, Tildę Swinton.

Od lat 90. Julien coraz bardziej ucieka od klasycznej narracyjności w stronę nie tyle opowiadania historii, ile jej sugerowania obrazami i dźwiękami. Wieloznaczne, intrygujące filmy Juliena odbiera się wszystkimi zmysłami – takie sensualne doświadczanie kina jest celem, do którego dąży reżyser: Chcę sfrustrować widza, wytrącić go z ontologicznej pewności, z jego pojmowania czasu i zerwać z logiczną, realistyczną temporalnością. Polifoniczność, jaką daje projekcja wielokanałowa, lepiej współgra z jego ideą zerwania z prostacką narracyjnością i stworzenia dzieła multiczasowego. Prace Isaaca Juliena, nieodmiennie oscylujące wokół powracających tematów migracji i zagubienia, zarówno rozumianego dosłownie, jak i metaforycznie, egzystencjalny smutek i ludzkie tragedie pokazują niezwykle poetycko, wręcz wizjonersko. Jak sam mówi: Z moimi filmami jest jak z bluesem. Tam też smutny, trudny temat może być przekazany w pięknej formie.

Filmografia

1983 Who Killed Colin Roach? (doc.)

1984 Territories (doc., short)

1986 The Passion of Remembrance

1987 This Is Not an AIDS Advertisement (short)

1988 Isaac Julien and Jimmy Somerville (short)

1989 Looking for Langston

1991 Young Soul Rebels

1992 Black and White in Colour (TV series)

1993 The Attendant (short)

1994 The Darker Side of Black (doc.)

1995 Williams On Limbaugh

1996 Frantz Fanon: Black Skin, White Mask (doc.)

1999 The Long Road to Mazatlán (short)

2000 Vagabondia

2000 Three (short)

2002 Baadasssss Cinema (TV, doc.)

2002 Paradise Omeros (short)

2003 Baltimore (short)

2006 True North (short)

2006 Fantôme Afrique (short)

2008 Derek (doc.)

2010 Ten Thousand Waves

2010 Lepsze życie / Better Life

2010 Lampart / The Leopard

Artykuły o filmie

Isaac Julien - strona oficjalna

Twórcy

reżyseria Isaac Julien
scenariusz Isaac Julien
zdjęcia Nina Kellgren
montaż Isaac Julien, Adam Finch
muzyka Oumou Sangaré, Nick Gold
obsada Vanessa Myrie
producent Paula Jolfon, Marc Nash
właściciel praw Isaac Julien Studio
język bez dialogów
barwa kolor i cz.-b.