English

Uwięziona

Chantal Akerman
The Captive / La captive
Francja, Belgia 2000 / 118’
Południe Z drugiej strony

Zaskakująca, luźna adaptacja jednej z części W poszukiwaniu straconego czasu Prousta. Pomysł, by zekranizować Uwięzioną, pojawił się jeszcze w latach 70., ale do realizacji doszło dwie dekady później. Reżyserka zdecydowała się opowieść uwspółcześnić, zwracano też uwagę, że to jeden z jej nielicznych filmów, których protagonistą jest mężczyzna. Simon (jeden z ulubionych aktorów Akerman, Stanislas Merhar) to zamożny, aspirujący pisarz. Jego erotyczną obsesją staje się Ariane (Sylvie Testud): na pozór posłuszna i uległa, zarazem jednak całkowicie niedostępna. Im bardziej Simon stara się kontrolować kochankę, tym intensywniej doświadcza granic swojej iluzorycznej władzy. Uwięziona przechwytuje męskie spojrzenie – i odbija je niczym lustro. Nie tylko nie pozwala zmienić się w obiekt, ale także uświadamia Simonowi, że jedynym więźniem w tej opowieści jest on sam. Ta perwersyjna, przewrotna gra w spojrzenia wykorzystuje zasady hitchcockowskiego thrillera. Ale Chantal Akerman inspirowały przede wszystkim powieściowe opisy wnętrz: korytarzy, pokoi, sypialni. Nieprzekraczalna granica pomiędzy tym, co w środku, i tym, co na zewnątrz, konieczność zadowalania się powierzchnią zjawisk i powierzchownością osób – jedną z jej największych filmowych obsesji pozostała niedostępność.

Małgorzata Sadowska

Chantal Akerman

(1950-2015) Córka żydowskich emigrantów z Polski, jedna z najwybitniejszych europejskich artystek awangardowych. Ukształtowało ją kino Jeana-Luca Godarda oraz kontakty, jakie nawiązała z undergroundowymi reżyserami nowojorskimi. Swój pełnometrażowy debiut Hôtel Monterey (1973) zrealizowała w Stanach Zjednoczonych, będąc pod dużym wrażeniem dzieł Stana Brakhage’a, Jonasa Mekasa, a zwłaszcza Michaela Snowa. Następnie, już w Europie, kręciła filmy o zacięciu feministycznym, eksperymentujące z formami narracji i zrealizowane w powolnym rytmie długich ujęć.

Wybrana filmografia

1972 Hôtel Monterey

1974 Ja, ty, on, ona / Je, tu, il, elle / I, You, He, She,

1978 Spotkania Anny / Les Rendez-vous d’Anna / Meetings with Anna

1983 Un jour Pina a demandé / One Day Pina Asked Me

1989 Histoires d’Amérique / American Stories, Food, Family and Philosophy

1991 Nuit et jour / Night and Day

1996 Kanapa w Nowym Jorku / Un divan a New York / A Couch in New York

2000 Uwięziona / La captive / The Captive

2004 Jutro przeprowadzka / Demain on déménage / Tomorrow We Move

2011 Szaleństwo Almayera / La folie Almayer / Almayer’s Folly

Twórcy

reżyseria Chantal Akerman
scenariusz Chantal Akerman, Eric de Kuyper
zdjęcia Sabine Lancelin
montaż Claire Atherton
obsada Olivia Bonamy, Sylvie Testud, Stanislas Merhar, Liliane Rovère, Françoise Bertin, Aurore Clément, Anna Mouglalis
producent Paulo Branco
produkcja Gimages 3, Gemini Films, Paradise Films, CNC, Canal+, Arte France Cinéma
właściciel praw Cinémathèque Royale de Belgique
język francuski