English

Południe

Chantal Akerman
South / Sud
Francja, Belgia 1999 / 71’
Chantal Akerman o Chantal Akerman Uwięziona

Na amerykańskie Południe przyciągnęła Chantal Akerman twórczość Faulknera, Baldwina i opisywany przez nich pejzaż. Kiedy dotarła do Jasper w Teksasie, w tutejszym kościele trwała właśnie msza za Jamesa Byrda Jr., Afroamerykanin, który został zamordowany rok wcześniej. Jego tragiczna śmierć znalazła się w centrum tej opowieści, na którą zaprasza długie, emanujące spokojem – niemal bukoliczne – ujęcie placu przed zanurzonym w bujnej zieleni, prowincjonalnym kościołem. Pejzaż Południa powoli odsłania przed uważną obserwatorką swoją prawdziwą naturę. Kamera porusza się niespiesznie, obserwuje widoki z okna samochodu, długo przygląda się bohaterom: mieszkańcom okolicy, szeryfowi, detektywowi i pozwala wybrzmieć każdemu ich słowu. Dokument Belgijki tylko na pozór rekonstruuje lincz, jakiego na Jamesie Byrdzie Jr. dopuściło się trzech białych mężczyzn. Południe pełne jest powidoków, świeża rana przywołuje stare blizny. Na okrucieństwo, jakiego dopuścili się mordercy, nakładają się obrazy potworności doświadczanych tu przez Afroamerykanów od pokoleń. Z każdym ujęciem narasta niepokój, każdy kolejny obraz drzewa czy pola bawełny, po którym krzątają się czarni pracownicy, przyprawia o dreszcze, szelest cykad zamienia się w soundtrack horroru.

Małgorzata Sadowska

Chantal Akerman

(1950-2015) Córka żydowskich emigrantów z Polski, jedna z najwybitniejszych europejskich artystek awangardowych. Ukształtowało ją kino Jeana-Luca Godarda oraz kontakty, jakie nawiązała z undergroundowymi reżyserami nowojorskimi. Swój pełnometrażowy debiut Hôtel Monterey (1973) zrealizowała w Stanach Zjednoczonych, będąc pod dużym wrażeniem dzieł Stana Brakhage’a, Jonasa Mekasa, a zwłaszcza Michaela Snowa. Następnie, już w Europie, kręciła filmy o zacięciu feministycznym, eksperymentujące z formami narracji i zrealizowane w powolnym rytmie długich ujęć.

Wybrana filmografia

1972 Hôtel Monterey

1974 Ja, ty, on, ona / Je, tu, il, elle / I, You, He, She,

1978 Spotkania Anny / Les Rendez-vous d’Anna / Meetings with Anna

1983 Un jour Pina a demandé / One Day Pina Asked Me

1989 Histoires d’Amérique / American Stories, Food, Family and Philosophy

1991 Nuit et jour / Night and Day

1996 Kanapa w Nowym Jorku / Un divan a New York / A Couch in New York

2000 Uwięziona / La captive / The Captive

2004 Jutro przeprowadzka / Demain on déménage / Tomorrow We Move

2011 Szaleństwo Almayera / La folie Almayer / Almayer’s Folly

Twórcy

reżyseria Chantal Akerman
scenariusz Chantal Akerman
zdjęcia Raymond Fromont, Robert Fenz, Chantal Akerman
montaż Claire Atherton
dźwięk Thierry de Halleux, Anne Louis
producent Xavier Carniaux, Marilyn Watelet
produkcja AMIP, Carré Noir, Chemah I.S., INA, La Sept-Arte, Paradise Films, RTBF, YLE
właściciel praw The Party Sales
język angielski