English

Królewna Śnieżka

João César Monteiro
Snow White / Branca de Neve
Portugalia 2000 / 75’
Biodra Johna Wayne'a Odejścia i powroty

Walser był mistrzem w sztuce pięknego przegrywania, ale też twórcą pozasystemowym, który nie dał się wtłoczyć w żadne ideologiczne czy literacko-stylistyczne schematy - pisał w Dwutygodniku Bartosz Sadulski. I staje się jasne, dlaczego Jõao César Monteiro zainteresował się twórczością szwajcarskiego pisarza. Królewna Śnieżka radykalnie przekracza wszelkie filmowo-stylistyczne schematy i zrealizowana na podstawie antybaśni, sama jest antyfilmem. Przez większość seansu obcujemy z czarnym ekranem, podczas gdy z offu dobiegają dialogi: Królewny Śnieżki, Myśliwego, Złej Królowej i Księcia. Czyżby te właśnie głosy słyszał Robert Walser, gdy nękany stanami psychotycznymi trafił do zakładu dla obłąkanych? Czy Monteiro zagląda tym samym w głąb owładniętego szaleństwem umysłu? Czymże są w takim razie tworzące prześwity w ciemnościach widoki nieba? Ostatnimi obrazami, jakie przesunęły się przed oczyma pisarza, gdy atak serca powalił go podczas zimowego spaceru? Na ów trop mogą naprowadzać początkowe sceny filmu: fotografie ciała Walsera. Widać na nich głębokie ślady zostawione w mokrym śniegu, widać kapelusz, który potoczył się nieopodal, widać wyciągniętą rękę. Królewna Śnieżka jest wyjątkowym requiem dla literackiego geniusza, błyskotliwą elegią na śmierć autora, zuchwałym eksperymentem, który próbuje zajrzeć tam, gdzie nie sięga żadna kamera. 

Małgorzata Sadowska

João César Monteiro

(1939-2003) Jeden z najoryginalniejszych i zarazem najmniej znanych twórców europejskiego kina, reżyser, aktor, krytyk, pisarz i poeta. Absolwent London Film School, którego twórczości nie sposób jednak przypisać do żadnej ze szkół filmowych. Jego osobne, erudycyjne, ekscentryczne, a czasem uchodzące za kontrowersyjne filmy czerpią z poezji, filozofii, teatru i malarstwa. Jeśli szukać w nich kinowych inspiracji, to niewątpliwie jedną z kluczowych dla Monteiro postaci jest Buster Keaton. Wychowany w czasach dyktatury Salazara Portugalczyk ostrze swoich podszytych czarnym humorem opowieści wymierzył w stróżów publicznej moralności: kościół, państwo, rodzinę. W swoich pierwszych filmach poddawał analizie narodowe mity założycielskie, by później stworzyć na ekranie postać świętego profana, João de Deusa, który zawdzięcza swoje imię patronowi prostytutek, rybaków i chorych psychicznie. De Deus ucieleśnia na ekranie - jak pisał o nim Haden Guest - przenikające twórczość Portugalczyka sprzeczności: ascetyczny dandyzm, religijną perwersję, zmysł komicznej tragedii, rodzaj slapstickowego fatalizmu. 

Wybrana filmografia

1969 Sophia de Mello Breyner Andresen (dokument)

1975 Que Farei eu com Esta Espada? / What Shall I do with This Sword? (dokument)

1978 Veredas / Paths

1981 Silvestre

1986 Kwiat morza / À Flor do Mar / Hovering Over the Water

1989 Wspomnienia z Żółtego Domu / Recordações da Casa Amarela / Recollections of the Yellow House

1992 Ostatnie zanurzenie / O Último Mergulho / The Last Dive

1995 Komedia Deusa / A Comédia de Deus / God's Comedy

1997 Biodra Johna Wayne'a / Le Bassin du J.W. / The Hips of J.W.

1998 Śluby Deusa / As Bodas de Deus / God's Wedding

2000 Królewna Śnieżka / Branca de Neve / Snow White

2003 Odejścia i powroty / Vai e Vem / Come and Go

Twórcy

reżyseria João César Monteiro
scenariusz Jõao César Monteiro (based on Robert Walser's play)
zdjęcia Mário Barroso
montaż Fátima Ribeiro
muzyka Heinz Holliger, Salvatore Sciarrino
obsada Maria Do Carmo Rôlo, Ana Brandão, Reginaldo de la Cruz, Luis Miguel Cintra, Diogo Dória
producent Paulo Branco
produkcja Madragoa Filmes
język portugalski