English

Waleria i tydzień cudów

Jaromil Jireš
Valerie and Her Week of Wonders / Valerie a týden divu
Czechosłowacja 1970 / 77’
Sweet Sweetback's Baadasssss Song

Nakręcona na podstawie książki Vítězslava Nezvala (z 1945 roku), uważana za ostatni film czechosłowackiej Nowej Fali Waleria… wpisuje się także w inne tradycje: czeskiego surrealizmu, horroru gotyckiego czy ludowej pohádki. Łącząc seks z horrorem, Jireš podążał także za trendem epoki, która lubowała się w opowieściach o wampirach wplątanych w zmysłowe intrygi. Zrealizowana w ponurych czasach tzw. normalizacji, eskapistyczna, erotyczna „Arabela” opowiada w serii onirycznych obrazów o seksualnym dojrzewaniu 13-latki. Niewinność i pokusa jej utraty, pożądanie i grzech, rozkosz i przemoc tworzą w filmie Jireša perwersyjny splot, który nie przypadł do gustu komunistycznej władzy rozmiłowanej w bezpiecznym folklorze. Waleria… miała nie tylko ograniczoną dystrybucję, nie wydano także zgody na pokaz na festiwalu w Sydney. Zamiast Jireša pojechał tam Karel Zeman ze swoim filmem Na komecie. Waleria... została uznana za film zbyt artystowski, zbyt dziwny, a także zbyt mroczny. Cóż, czechosłowacki mistrz najwyraźniej zgadzał się z wyrażoną w Żarcie niepoprawną opinią Kundery, że optymizm to opium dla ludu. 

Małgorzata Sadowska

Jaromil Jireš

(1935-2001) Reżyser i scenarzysta, a także autor dokumentów, filmów telewizyjnych i krótkich metraży, wykładowca FAMU. Jeden z najważniejszych twórców czechosłowackiej Nowej Fali, autor zatrzymanego przez cenzurę na dwie dekady Żartu na podstawie książki Milana Kundery. Po stłumieniu Praskiej Wiosny pozostał w kraju. Realizował wówczas głównie neutralne politycznie dokumenty, w 1970 roku nakręcił baśniowy, a mimo to mający problem z cenzurą film Waleria i tydzień cudów. Jego debiutancki Krzyk był prezentowany w canneńskim konkursie. I pozdrawiam jaskółki nagrodzono w Locarno, natomiast Żart – w San Sebastián.

Filmografia

1963 Pierwszy krzyk / Křik / The Cry

1965 Perły na dnie / Perličky na dně / Pearls of the Deep [segment Romanca]

1968 Żart / Žert / The Joke

1969 Waleria i tydzień cudów / Valerie a týden divů / Valeria, and Her Week of Wonders

1970 I pozdrawiam jaskółki / ...a pozdravuji vlaštovky / And Give My Love to the Swallows

1973 Kasiarz / Kasař (short)

1982 Zaćmienie częściowe / Neúplné zatmění / Incomplete Eclipse

1993 Labyrint / Labirynth

1994 Nauczyciel tańca / Učitel tance/ The Dance Teacher

Twórcy

reżyseria Jaromil Jireš
scenariusz Jaromil Jireš, Ester Krumbachová
zdjęcia Jan Curík
montaż Josef Valusiak
muzyka Lubos Fiser, Jan Klusák
obsada Jaroslava Schallerová, Helena Anýzová, Petr Kopriva
producent Jirí Becka
produkcja Filmové studio Barrandov
właściciel praw Filmoteka Czeska
język czeski