English

Fakt

The Fact / Faktas

3 czerwca 1944 roku, wioska Pirčiupiai na Litwie. Zaczyna się kolejny dzień. Jeden z gospodarzy patrzy w niebo. Nad wsią przelatują niemieckie samoloty. Wojna nadal trwa, ale mieszkańcy starają się jakoś funkcjonować podczas niemieckiej okupacji. Niektórzy wracają z robót przymusowych. Miejscowe szwaczki mają mnóstwo pracy i kilka niecierpliwych klientek. Punkt 11:00 w Pirčiupiai pojawiają się niemieckie czołgi i duży oddział SS i policji. Mieszkańcy zostają wygnani z domów i zgromadzeni na jednej polanie – osobno mężczyźni, osobno kobiety. Mają czekać na rozkaz pułkownika Titelisa. Fakt w reżyserii Almantasa Grikevičiusa to film odwołujący się do akcji odwetowej Niemców na niewinnych mieszkańcach wsi. Powodem zemsty było wysadzenie niemieckiego samochodu. Grikevičius wraca do tragicznej przeszłości, opierając się na relacjach tych, którzy przeżyli. Świadkowie – niedoszłe ofiary i sprawcy – opowiadają o incydencie w Pirčiupiai ze swojej perspektywy. Relacje nakładają się na siebie. Momentem przełomowym staje się pierwszy strzał. Elena Solovey za rolę w tym filmie otrzymała nagrodę dla najlepszej aktorki drugoplanowej na festiwalu w Cannes (1981).

Joanna Ostrowska

Almantas Grikevicius

Urodził się w 1935 roku w Kownie, reżyser filmów dokumentalnych i fabularnych, scenarzysta. Absolwent reżyserii w Wszechzwiązkowym Państwowym Instytucie Kinematografii w Moskwie (WGiK). W 1981 roku jego film Fakt był pokazywany w konkursie głównym festiwalu w Cannes jako pierwszy litewski pełny metraż (nagroda dla najlepszej aktorki drugoplanowej – Elena Solovey). W latach 1959-1992 Grikevičius pracował w Litewskim Studiu Filmowym (Lietuvos Kino Studija). Swój ostatni film, dokument Bandymas išsiaiškinti, poświęcił pamięci swojego przyjaciela, artysty Vytautasa Kalinauskasa. Zmarł w 2011 roku.

Wybrana filmografia

1964 Saulės pasakos (doc.)

1968 Uczucia / Jausmai / Feelings

1975 Sadūto tūto

1980 Fakt / Faktas / The Fact

1987 Savaitgalis pragare

2003 Bandymas išsiaiškinti / Attempt to Find Out (doc.)

Twórcy

reżyseria Almantas Grikevičius
scenariusz Vytautas Zalakevičius
zdjęcia Donatas Pečiūra
montaż Izabelė Pinaitytė
dźwięk Juozo Širvinsko
obsada Algimantas Masiulis, Irena Marija Leonavičiūtė, Jelena Solovej, Saulius Balandis, Juozas Budraitis
produkcja Lietuvos kino studija
właściciel praw Lithuanian Film Institute
język litewski