English

Orchidee

Pippo Delbono
Orchids
Włochy 2013 / 106’

Innowacyjny spektakl Pippa Delbona ma formę publicznej spowiedzi, która ostatecznie przeradza się w manifest. Krzyk idzie w parze z szeptem, patos z komizmem, a ekstatyczny taniec przechodzi w całkowity paraliż. Delbono jest mistrzem łączenia przeciwieństw – w jego świecie na opak żywi są zdecydowanie już martwi, a trupy oddychają między nami. To spektakl-hybryda, składają się na niego performance, pantomima, projekcje epizodów fabularnych i dokumentalnych, fragmenty klasycznych oper i sztuk z Szekspirem na czele, dialekty i śpiewy regionalne, odważne próby skrócenia dystansu z widownią. Zdesperowany, buntowniczy żywioł ogarnia scenę i stara się poszerzyć jej granice (reżyser powie wprost, że marzy o teatrze, w którym widownia wstanie z krzeseł i zacznie tańczyć). Delbono jest tym razem także narratorem – zabawnym, chwilami sarkastycznym, pełnym pasji i erudycji, ale też roztargnionym i rozżalonym. W jego monologach pojawia się wciąż tęsknota za miłością i za ukochaną zmarłą matką. Choć Delbono ostatecznie życzy wszystkim „miłej zabawy”, pyta o znaczenie tych słów. Teatr to przecież spotkanie między ludźmi, nic innego się wówczas nie liczy. Dlaczego jednak – zarówno w życiu, jak i podczas spektaklu – wciąż się mijamy? Orchidee próbują oddać osobisty stosunek twórcy do „plastikowej rzeczywistości”, która już sama nie wie, kiedy jest prawdziwa i szczera, a kiedy sztuczna. 

Diana Dąbrowska

Pippo Delbono

Włoski reżyser teatralny i filmowy, aktor, scenarzysta, pisarz i producent uznawany za jednego z najciekawszych autorów współczesnego europejskiego teatru. Założyciel kolektywu twórczego Compagnia Pippo Delbono. Urodził się w 1959 roku w miejscowości Varazze w Ligurii. Podczas nauki w liceum poznał argentyńskiego aktora Pepe Robleda, członka Libre Teatro Libre, z którym na początku lat 80. wyjechał do Danii. Młody Delbono uczył się kunsztu aktorskiego w zespole artystycznym Farfa pod kierownictwem aktorki teatralnej Iben Nagel Rassmusen z Odin Teatret. Podróżował po świecie, odwiedzając m.in. Chiny czy Indie. Do Włoch wrócił w połowie lat 80. Zadebiutował jako reżyser spektaklem Czas zabójców (Il tempo degli assassini, 1987). W tym samym roku doszło do jednego z najważniejszych spotkań na jego drodze twórczej dołączył gościnnie do zespołu artystycznego Piny Bausch (Wuppertaler Tanztheater), z którym zrealizował jedno przedstawienie. Od legendarnej niemieckiej choreografki uczył się, jaką moc może mieć taniec na scenie. Taniec staje się jednym ze stałych elementów kreacji w repertuarze Delbono, po raz pierwszy pojawił się zresztą w Murze (Il muro, 1992). W tym samym roku zrealizował jedyną adaptację sztuki teatralnej w całej swojej karierze, Henryka V (Enrico V), w którym zagrał tytułową rolę.

Twórczość Włocha charakteryzuje "totalność", hybrydyczność, kontrapunktowość i konsekwentna reinterpretacja. Na cześć tragicznie zmarłego mistrza włoskiego kina Pier Paolo Pasoliniego zrealizował Gniew (La rabbia, 1995), a następnie jeden z najbardziej nagradzanych spektakli w jego twórczym dorobku - Bezdomnych (I barboni, 1997). W tej sztuce pojawił się po raz pierwszy jego ulubiony współpracownik - głuchoniemy Bobò. W 1998 roku do zespołu dołącza były kloszard Nelson Lariccia oraz uczeń jego matki, chłopiec z zespołem Downa, Gianluca Ballarè. Kolejne realizacje są coraz bardziej rozbudowane, szczególnie pod względem logistycznym, a liczba aktorów występujących na scenie sięga nawet czterdziestu jak w Itace (Itaca, 1998). Spektakl Her bjiit (1995) ma premierę podczas Biennale di Venezia. W tych latach krystalizuje się skład jego kompanii teatralnej.

Delbono wiąże życie prywatne z artystycznym - materiałem jego spektakli i filmów stają się wspomnienia, prawdziwe wydarzenia, tematy rodzinne. Twórca - dosłownie i w przenośni - obnaża się przed swoimi widzami, łamie konwenanse i wszelkie tabu. Otwarcie mówi o swojej orientacji seksualnej i chorobie. Jego zespół jest niezwykle różnorodny. Sam Delbono odżegnuje się od etykiety "teatru społecznego" - fizyczna bądź psychiczna odmienność jego współpracowników staje się metaforą jego artystycznych działań i filozofii.

Reżyser znany jest z niecodziennych zestawień obrazów i utworów - w przypadku spektaklu Ludzie z plastiku (Gente di plastica, 2002) łączy fragmenty poetyckiego testamentu Sary Kane z muzyką Franka Zappy. W 2006 roku zrealizował autobiograficzny Krzyk (Grido), za który otrzymał nagrody nie tylko we Włoszech. W 2009 telefonem komórkowym nakręcił awangardowy esej filmowy Lęk (La paura), który rozwinął w Miłości z krwi i kości (Amore Carne, 2011). W 2013 roku zrealizował najbardziej skandalizujący ze swoich dokumentów, nagrodzoną w Locarno Krew (Sangue), w której opowiedział o śmierci swojej matki i przyjaźni z byłym przywódcą terrorystycznych Czerwonych Brygad. Bolesne odejście matki stało się impulsem do realizacji spektaklu teatralnego Orchidee (2014). W 2015 roku premierę miał jego najnowszy film krótkometrażowy Wizyta (La Visite), nakręcony w Pałacu Wersalskim. Compagnia Pippo Delbono jest znana na całym świecie, pokazywała swoje spektakle m.in. na festiwalu teatralnym w Avignon i w najważniejszych stolicach Europy. Twórca był zapraszany do Polski, występował w Poznaniu i Krakowie. Jesienią we Wrocławiu zostanie pokazany premierowo jego najnowszy spektakl Ewangelia (Vangelo, 2016).

Wybrana filmografia

2003 Wojna / Guerra / War

2006 Krzyk / Grido / Howl

2009 Blue Sofa (short)

2009 Indie, które tańczą / L’ India che danza / Dancing India

2009 Lęk / La paura / Fear

2011 Miłość z krwi i kości / Amore Carne / Love Flesh

2013 Krew / Sangue / Blood

2015 Wizyta / La visite / The Visit (short)

Twórcy

reżyseria Pippo Delbono
obsada Dolly Albertin, Gianluca Ballarè, Bobò, Pippo Delbono, Ilaria Distante, Simone Goggiano, Mario Intruglio, Nelson Lariccia, Julia Morawietz, Gianni Parenti, Pepe Robledo, Grazia Spinella
produkcja Emilia Romagna Teatro Fondazione, Nuova Scena-Arena del Sole-Teatro Stabile di Bologna, Teatro di Roma, Théâtre du Rond Point-Parigi, Maison de la Culture d’Amiens - Centre de Création et de Producti, Compagnia Pippo Delbono
właściciel praw Compagna Delbono
język włoski