English

Krzyk

Pippo Delbono
Scream / Grido
Włochy 2006 / 75’

Delbono opowiada historię wyjątkowego członka swojej trupy teatralnej – głuchoniemego Bobò. Mężczyzna przez ponad 40 lat przebywał w zakładzie dla obłąkanych w miejscowości Aversa na południu Włoch i to właśnie tam został przez Delbona wypatrzony. Bobò debiutował na deskach jego teatru w 1997 roku w spektaklu Barboni. Historia bohatera skłania do refleksji nad tożsamością artysty jako człowieka obłąkanego. Za pomocą dobitnych metafor wizualnych i poetyckich monologów włoski twórca próbuje oddać perspektywę szaleńca i schizofrenika – jego samotność, ból, a także osobliwe piękno i wyjątkowość. Sekwencje, w których reżyserowi partneruje Bobò, należą do najbardziej czułych i magicznych w całym dorobku Delbona. Przywołują na myśl twórczość Federica Felliniego – w szczególności Amarcord i Klaunów. Za słynnym mistrzem z Rimini Delbono powtarza: kto pamięta, ten żyje. A sztuka jest najlepszą formą ekspresji życia, szansą na równość i niezależność. Bo to właśnie teatr dał małemu Bobò drugie życie.

Diana Dąbrowska

Pippo Delbono

Włoski reżyser teatralny i filmowy, aktor, scenarzysta, pisarz i producent uznawany za jednego z najciekawszych autorów współczesnego europejskiego teatru. Założyciel kolektywu twórczego Compagnia Pippo Delbono. Urodził się w 1959 roku w miejscowości Varazze w Ligurii. Podczas nauki w liceum poznał argentyńskiego aktora Pepe Robleda, członka Libre Teatro Libre, z którym na początku lat 80. wyjechał do Danii. Młody Delbono uczył się kunsztu aktorskiego w zespole artystycznym Farfa pod kierownictwem aktorki teatralnej Iben Nagel Rassmusen z Odin Teatret. Podróżował po świecie, odwiedzając m.in. Chiny czy Indie. Do Włoch wrócił w połowie lat 80. Zadebiutował jako reżyser spektaklem Czas zabójców (Il tempo degli assassini, 1987). W tym samym roku doszło do jednego z najważniejszych spotkań na jego drodze twórczej dołączył gościnnie do zespołu artystycznego Piny Bausch (Wuppertaler Tanztheater), z którym zrealizował jedno przedstawienie. Od legendarnej niemieckiej choreografki uczył się, jaką moc może mieć taniec na scenie. Taniec staje się jednym ze stałych elementów kreacji w repertuarze Delbono, po raz pierwszy pojawił się zresztą w Murze (Il muro, 1992). W tym samym roku zrealizował jedyną adaptację sztuki teatralnej w całej swojej karierze, Henryka V (Enrico V), w którym zagrał tytułową rolę.

Twórczość Włocha charakteryzuje "totalność", hybrydyczność, kontrapunktowość i konsekwentna reinterpretacja. Na cześć tragicznie zmarłego mistrza włoskiego kina Pier Paolo Pasoliniego zrealizował Gniew (La rabbia, 1995), a następnie jeden z najbardziej nagradzanych spektakli w jego twórczym dorobku - Bezdomnych (I barboni, 1997). W tej sztuce pojawił się po raz pierwszy jego ulubiony współpracownik - głuchoniemy Bobò. W 1998 roku do zespołu dołącza były kloszard Nelson Lariccia oraz uczeń jego matki, chłopiec z zespołem Downa, Gianluca Ballarè. Kolejne realizacje są coraz bardziej rozbudowane, szczególnie pod względem logistycznym, a liczba aktorów występujących na scenie sięga nawet czterdziestu jak w Itace (Itaca, 1998). Spektakl Her bjiit (1995) ma premierę podczas Biennale di Venezia. W tych latach krystalizuje się skład jego kompanii teatralnej.

Delbono wiąże życie prywatne z artystycznym - materiałem jego spektakli i filmów stają się wspomnienia, prawdziwe wydarzenia, tematy rodzinne. Twórca - dosłownie i w przenośni - obnaża się przed swoimi widzami, łamie konwenanse i wszelkie tabu. Otwarcie mówi o swojej orientacji seksualnej i chorobie. Jego zespół jest niezwykle różnorodny. Sam Delbono odżegnuje się od etykiety "teatru społecznego" - fizyczna bądź psychiczna odmienność jego współpracowników staje się metaforą jego artystycznych działań i filozofii.

Reżyser znany jest z niecodziennych zestawień obrazów i utworów - w przypadku spektaklu Ludzie z plastiku (Gente di plastica, 2002) łączy fragmenty poetyckiego testamentu Sary Kane z muzyką Franka Zappy. W 2006 roku zrealizował autobiograficzny Krzyk (Grido), za który otrzymał nagrody nie tylko we Włoszech. W 2009 telefonem komórkowym nakręcił awangardowy esej filmowy Lęk (La paura), który rozwinął w Miłości z krwi i kości (Amore Carne, 2011). W 2013 roku zrealizował najbardziej skandalizujący ze swoich dokumentów, nagrodzoną w Locarno Krew (Sangue), w której opowiedział o śmierci swojej matki i przyjaźni z byłym przywódcą terrorystycznych Czerwonych Brygad. Bolesne odejście matki stało się impulsem do realizacji spektaklu teatralnego Orchidee (2014). W 2015 roku premierę miał jego najnowszy film krótkometrażowy Wizyta (La Visite), nakręcony w Pałacu Wersalskim. Compagnia Pippo Delbono jest znana na całym świecie, pokazywała swoje spektakle m.in. na festiwalu teatralnym w Avignon i w najważniejszych stolicach Europy. Twórca był zapraszany do Polski, występował w Poznaniu i Krakowie. Jesienią we Wrocławiu zostanie pokazany premierowo jego najnowszy spektakl Ewangelia (Vangelo, 2016).

Wybrana filmografia

2003 Wojna / Guerra / War

2006 Krzyk / Grido / Howl

2009 Blue Sofa (short)

2009 Indie, które tańczą / L’ India che danza / Dancing India

2009 Lęk / La paura / Fear

2011 Miłość z krwi i kości / Amore Carne / Love Flesh

2013 Krew / Sangue / Blood

2015 Wizyta / La visite / The Visit (short)

Twórcy

reżyseria Pippo Delbono
scenariusz Pippo Delbono
zdjęcia Cesare Accetta
montaż Jacopo Quadri
obsada Pippo Delbono, Bobò, Pepe Robledo
producent Pippo Delbono, Angelo Curti, Marco Mueller, Dino Sommadossi
produkcja Compagnia Pippo Delbono, Downtown Pictures, Teatri Uniti
właściciel praw Cinematheque Suisse
język włoski