English

Strumienie miłości

John Cassavetes
Love Streams
USA 1984 / 126’

Strumienie miłości to oficjalne pożegnanie Cassavetesa z jego widzami. Jedno z ostatnich ujęć, gdy jako filmowy Robert Harmon patrzy prosto w kamerę i macha ręką, przez wszystkich współpracowników odbierane było jako właśnie taki gest. Cassavetes, kręcąc Strumienie miłości, wiedział już, że jest poważnie chory i że żadna z firm ubezpieczeniowych nie wystawi mu polisy, gdyby chciał zrealizować kolejny film. Choć wciąż jeszcze intensywnie pracował i świetnie się trzymał, zmiany w organizmie wywołane przebytą pod koniec lat 60. i niedoleczoną żółtaczką były nieodwracalne.

Film opowiada historię dwójki rodzeństwa. Sarah Lawson (Gena Rowlands) jest gospodynią domową, która robi wszystko, by odzyskać swoją rodzinę (męża i córkę). Odeszli od niej, nie mogąc już dłużej znieść jej intensywnego sposobu przeżywania świata. Jej brat (Cassavetes) jest pisarzem. On z kolei robi wszystko, by nie mieć rodziny, by nie związać się z nikim bliżej. Podgląda ludzi i ich życie, opisuje to i odnosi sukces. Jeśli spojrzeć na ten film jak na swego rodzaju rozliczenie się autora ze swoją sztuką i swoim światopoglądem, Cassavetes niezwykle odważnie zadaje pytanie, czy rzeczywiście miał rację, żyjąc tak, jak żył i opowiadając się za określonym światopoglądem. Reżyser nie daje nam odpowiedzi, jednak sposób, w jaki prezentuje życie Sarah i Roberta, jednoznacznie wskazuje na to, że był dla siebie bezlitosny.

Elżbieta Durys

nagrody

Berlin IFF 1984 – Złoty Niedźwiedź, Nagroda FIPRESCI, Italian National Syndicate of Film Journalists 1984 – najlepszy aktor w filmie obcojęzycznym, najlepsza aktorka w filmie obcojęzycznym

John Cassavetes

John Cassavetes (1929–1989) – urodzony w Nowym Jorku amerykański aktor i autor filmowy greckiego pochodzenia. Obecnie uznaje się go za twórcę kina niezależnego w Stanach Zjednoczonych. Do filmu, jak twierdził, trafił przypadkiem. Karierę rozpoczął jako aktor w latach 50. XX wieku. Grywał postacie zbuntowanych i niezależnych mężczyzn. Aktorstwo szybko przestało mu wystarczać. Pod koniec dekady, przy pomocy oraz wsparciu finansowym ze strony przyjaciół, nakręcił swój pierwszy autorski film Cienie. Wywołał on niezwykłe poruszenie na Wschodnim Wybrzeżu i w Europie. Sukces Cieni spowodował zainteresowanie ze strony Hollywood. Po kilku bolesnych doświadczeniach podczas kręcenia dwóch filmów (Spóźniony blues i Dziecko czeka) oraz z wilczym biletem Cassavetes wrócił z Hollywood do Nowego Jorku. Kilka lat względnej bezczynności, przeprowadzka do Los Angeles oraz powiększenie rodziny (wraz z aktorką Geną Rowlands tworzyli niezwykły związek; Gena była gwiazdą wielu jego filmów) poprzedziły dojrzały okres jego twórczości. Do Hollywood wracał, by grać, zdobywając w ten sposób fundusze na swoje niezależne filmy. Łącznie nakręcił ich dziewięć. Prócz Cieni są to kolejno: Twarze, Mężowie, Minnie i Moskowitz, Kobieta pod presją, Zabójstwo chińskiego bukmachera, Premiera, Gloria, Strumienie miłości. Zmarł w 1989 roku po wielu latach zmagań z marskością wątroby.

Filmy Cassavetesa od początku budziły kontrowersje. Podczas gdy w Stanach traktowano je z rezerwą, w Europie odnosiły sukcesy i zbierały nagrody. Chcąc je jak najogólniej scharakteryzować, można by przywołać określenie Krzysztofa Mętraka. Pisząc o dziełach amerykańskiego twórcy, powiedział, że jest to miazga Cassavetesa. Można to rozumieć na wiele sposobów. Cassavetes odrzucał wszystkie konwencje dotyczące sposobu przedstawiania i poruszanych tematów, serwując widzowi miazgę. Reżyser nie sugerował prostych rozwiązań. Mimo że poruszał bardzo bolesne kwestie często w bardzo bolesny sposób, nie podsuwał na koniec rozwiązania, ale właśnie miazgę. Wreszcie widz, który zdecyduje się wejść w świat Cassavetesa, po obejrzeniu jego filmów będzie się czuł, jakby zrobiono z niego miazgę.

Filmografia

1959 Cienie / Shadows

1961 Spóźniony blues / Too Late Blues

1963 Dziecko czeka / A Child Is Waiting

1968 Twarze / Faces

1970 Mężowie / Husbands

1971 Minnie i Moskowitz / Minnie and Moskowitz

1974 Kobieta pod presją / A Woman Under the Influence

1976 Zabójstwo chińskiego bukmachera / The Killing of a Chinese Bookie

1977 Premiera / Opening Night

1980 Gloria

1984 Strumienie miłości / Love Streams

1986 Wielki kłopot / Big Trouble

Filmy telewizyjne / TV films

Johnny Staccato, odcinki / TV episodes: Murder for Credit (1959), Evil (1959), A Piece of Paradise (1959), Night of Jeopardy (1960), Solomon (1960)

The Lloyd Bridges Show, odcinki / TV episodes: A Pair of Boots (1962), My Daddy Can Beat Your Daddy (1963)

Bob Hope Presents Chrystler Theatre, odcinek / TV episode: In Pursuit of Excellence (1966)

Columbo, odcinek / TV episode: Etiuda w czerni / Étude in Black (1972)


Twórcy

reżyseria John Cassavetes
scenariusz Ted Allen
zdjęcia Al Ruban
montaż George C. Villaseñor
muzyka Bo Harwood
obsada Gena Rowlands, John Cassavetes, Diahnne Abbott, Seymor Cassel, Margaret Abbot, Jakob Shaw, Joan Foley, Risa Martha Blewitt, Doe Avedon
producent Yoram Globus, Menahem Golan
produkcja Cannon Films
właściciel praw Hollywood Classics (London)
źródło kopii EYE Film Instituut Nederland
język angielska