English

Minnie i Moskowitz

John Cassavetes
Minnie and Moskowitz
USA 1971 / 114’

W filmach Cassavetesa niejednokrotnie powracają sceny brutalnego taktowania kobiet. Z kobiet się drwi (Cienie), kobiety są traktowane przedmiotowo (Twarze), a nawet bite (Mężowie). Minnie i Moskowitz jest pod tym względem obrazem najbardziej bolesnym. Na planie fabularnym jest to historia o nagłej i niespodziewanej miłości dwojga na pierwszy rzut oka zupełnie niepasujących do siebie ludzi. Minnie jest typową przedstawicielką klasy średniej: wykształcona, elegancka i grzeczna. Seymour Moskowitz z kolei to wyrośnięty hippis, błękitny ptak, który wciąż siedzi w kieszeni swojej matki. Jak twierdzi krytyk filmowy i znawca twórczości Cassavetesa, Ray Carney, reżyser przedstawiając rodzące się uczucie oraz zaloty, sięgnął do niezwykle popularnego w Stanach Zjednoczonych w latach 30. XX wieku gatunku screwball comedy. To właśnie w tych filmach twórcy pokazywali docieranie się dwójki młodych ludzi, przedstawiali, jak zakochani tworzą związek. Jeśli przyjąć tę interpretację za słuszną, to należałoby powiedzieć, że Cassavetes nie tylko wykorzystał formułę screwball comedy, ale ją jednocześnie zdekonstruował, pokazując fałsz stojącej za nią ideologii. Patrząc z tej perspektywy, Cassavetes w filmie Minnie i Moskowitz stawia pytanie, które wciąż zaprząta głowy socjologów i psychologów społecznych: dlaczego kobiety, mimo wszystko, podejmują decyzję o wyjściu za mąż?

Elżbieta Durys

John Cassavetes

John Cassavetes (1929–1989) – urodzony w Nowym Jorku amerykański aktor i autor filmowy greckiego pochodzenia. Obecnie uznaje się go za twórcę kina niezależnego w Stanach Zjednoczonych. Do filmu, jak twierdził, trafił przypadkiem. Karierę rozpoczął jako aktor w latach 50. XX wieku. Grywał postacie zbuntowanych i niezależnych mężczyzn. Aktorstwo szybko przestało mu wystarczać. Pod koniec dekady, przy pomocy oraz wsparciu finansowym ze strony przyjaciół, nakręcił swój pierwszy autorski film Cienie. Wywołał on niezwykłe poruszenie na Wschodnim Wybrzeżu i w Europie. Sukces Cieni spowodował zainteresowanie ze strony Hollywood. Po kilku bolesnych doświadczeniach podczas kręcenia dwóch filmów (Spóźniony blues i Dziecko czeka) oraz z wilczym biletem Cassavetes wrócił z Hollywood do Nowego Jorku. Kilka lat względnej bezczynności, przeprowadzka do Los Angeles oraz powiększenie rodziny (wraz z aktorką Geną Rowlands tworzyli niezwykły związek; Gena była gwiazdą wielu jego filmów) poprzedziły dojrzały okres jego twórczości. Do Hollywood wracał, by grać, zdobywając w ten sposób fundusze na swoje niezależne filmy. Łącznie nakręcił ich dziewięć. Prócz Cieni są to kolejno: Twarze, Mężowie, Minnie i Moskowitz, Kobieta pod presją, Zabójstwo chińskiego bukmachera, Premiera, Gloria, Strumienie miłości. Zmarł w 1989 roku po wielu latach zmagań z marskością wątroby.

Filmy Cassavetesa od początku budziły kontrowersje. Podczas gdy w Stanach traktowano je z rezerwą, w Europie odnosiły sukcesy i zbierały nagrody. Chcąc je jak najogólniej scharakteryzować, można by przywołać określenie Krzysztofa Mętraka. Pisząc o dziełach amerykańskiego twórcy, powiedział, że jest to miazga Cassavetesa. Można to rozumieć na wiele sposobów. Cassavetes odrzucał wszystkie konwencje dotyczące sposobu przedstawiania i poruszanych tematów, serwując widzowi miazgę. Reżyser nie sugerował prostych rozwiązań. Mimo że poruszał bardzo bolesne kwestie często w bardzo bolesny sposób, nie podsuwał na koniec rozwiązania, ale właśnie miazgę. Wreszcie widz, który zdecyduje się wejść w świat Cassavetesa, po obejrzeniu jego filmów będzie się czuł, jakby zrobiono z niego miazgę.

Filmografia

1959 Cienie / Shadows

1961 Spóźniony blues / Too Late Blues

1963 Dziecko czeka / A Child Is Waiting

1968 Twarze / Faces

1970 Mężowie / Husbands

1971 Minnie i Moskowitz / Minnie and Moskowitz

1974 Kobieta pod presją / A Woman Under the Influence

1976 Zabójstwo chińskiego bukmachera / The Killing of a Chinese Bookie

1977 Premiera / Opening Night

1980 Gloria

1984 Strumienie miłości / Love Streams

1986 Wielki kłopot / Big Trouble

Filmy telewizyjne / TV films

Johnny Staccato, odcinki / TV episodes: Murder for Credit (1959), Evil (1959), A Piece of Paradise (1959), Night of Jeopardy (1960), Solomon (1960)

The Lloyd Bridges Show, odcinki / TV episodes: A Pair of Boots (1962), My Daddy Can Beat Your Daddy (1963)

Bob Hope Presents Chrystler Theatre, odcinek / TV episode: In Pursuit of Excellence (1966)

Columbo, odcinek / TV episode: Etiuda w czerni / Étude in Black (1972)


Twórcy

reżyseria John Cassavetes
scenariusz John Cassavetes
zdjęcia Alric Edens, Arthur J. Ornitz, Michael Margulies
montaż Frederic Knudtson
muzyka Bo Harwood
obsada Gena Rowlands, Seymour Cassel, Val Avery, John Cassavetes, Tim Carey, Katherine Cassavetes, Lady Rowlands
producent Al Ruban, Paul Donnelly
produkcja Universal Pictures
właściciel praw NBC Universal
źródło kopii NBC Universal
język angielska