Baśniowa kraina

Trzygodzinny dokumentalny esej o Szwecji u schyłku XX w., który zrodził się z głębokiego niepokoju Troella o moralny i psychologiczny status szwedzkiego społeczeństwa. Film był odpowiedzią na pytanie, które go długo dręczyło: Czy rzeczywiście jestem szczęśliwy, ponieważ jestem Szwedem? Na powstanie filmu złożyły się dwa fakty. W maju 1983 r. Troell został ojcem swojego pierwszego dziecka, córeczki Johanny; w tym samym czasie spotkał w Stanach Zjednoczonych amerykańskiego psychologa i filozofa Rollo Maya i uległ fascynacji jego teorią egzystencjalnej psychoanalizy. Narodziny córki nadały refleksjom na temat społeczeństwa, w którym będzie żyć jego dziecko, ton osobisty: film został zadedykowany Johannie. Opinie Rollo Maya zorganizowały intelektualnie jego obserwacje. Pełen ojcowskiej czułości portret Johanny, stawiającej pierwsze kroki i odkrywającej nieznany świat, oraz dyskurs sięgający najgłębszych podstaw ludzkiego losu obecnego na ekranie Rollo Maya składają się na zasadniczy kontrapunkt tego filmu, którego realizacja zabrała Troellowi pięć lat.

Poglądy reżysera można sprowadzić do stwierdzenia, że Szwecja mimo materialnej prosperity jest krajem chorym, a Szwedzi narodem, w którym zanika życie. Film ilustruje ten stan osobliwej anemii psychicznej kilkunastoma wątkami przedstawiającymi różne postawy ludzkie wobec życia w sytuacjach konfliktowych, różne formy zachowań i sposoby myślenia.

Tadeusz Szczepański