English

Spirala

Krzysztof Zanussi
Spiral
Polska 1978 / 88’

Motyw śmierci jest stale obecny w twórczości Zanussiego. Spirala to pierwszy z jego dwóch filmów w całości poświęconych eschatologii. Umieranie jest tu ukazane bez retuszu, dosadnie, z całą brzydotą, fizjologią, bólem, strachem. Bunt wobec bliskości i nieuchronności śmierci jest tym większy, że bohater, Tomasz Piątek, to człowiek jeszcze stosunkowo młody, będący u szczytu kariery, i - jak mówi jego lekarz - konsumpcyjnie nastawiony do życia. Wizja śmierci gruntownie przewartościowuje znaczenie tego, co dotychczas osiągnął. Z medycznego punktu widzenia szyderczy, desperacki bunt jest jednak tylko kolejną fazą procesu umierania. Ostateczna decyzja Piątka jest paradoksalnie wyzwaniem rzuconym nieuchronności umierania. Gorzką wymowę potęguje kontrastowe zestawienie dwóch scenerii - gór (kolejny ulubiony motyw reżysera) i obskurnego szpitala. Jedynym komentarzem wprowadzającym perspektywę metafizyczną jest finał, nawiązujący do symboliki popularnych wówczas w Polsce książek Życie po życiu i Życie po śmierci.

Zanussi ponownie zajął się eschatologią przeszło 20 lat później - w filmie Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową.

Mirella Napolska

Artykuły o filmie

Film w internecie

Twórcy

reżyseria: Krzysztof Zanussi
scenariusz: Krzysztof Zanussi
zdjęcia: Edward Kłosiński
montaż: Urszula Śliwińska
muzyka: Wojciech Kilar
obsada: Jan Nowicki, Maja Komorowska, Zofia Kucówna, Aleksander Bardini, Jan Świderski, Piotr Garlicki, Marian Glinka, Ewa Ziętek
producent: Tadeusz Drewno
produkcja: Zespół Filmowy "Tor"
nagrody: MFF Cannes 1978 - nagroda Jury Ekumenicznego, PFF Gdańsk 1978 - nagroda za muzykę, nagroda dziennikarzy, MFF Panama 1979 - nagroda za reżyserię, nagroda za scenariusz, nagroda za zdjęcia
wersja językowa: polska