English

F jak fałszerstwo

Orson Welles
F for Fake / Vérités et mensonges
Francja, Iran, Niemcy Zachodnie 1973 / 89’

Rzadko pokazywany, ostatni z wielkich filmów mistrza to wielopiętrowy traktat o dokumencie, manipulacji, prawdzie i fikcji, oryginale i podróbce. Zaczyna się od najsłynniejszego fałszerza w historii sztuki, Elmyra de Hory’ego, specjalisty od Cézanne'a i Picassa. Jego losami interesuje się biograf Clifford Irving, w rzeczywistości autor fałszywej autobiografii Howarda Hughesa. Hughes z kolei był pierwowzorem Kane’a z filmu samego Wellesa… Już ta próba streszczenia zapowiada wszystkie podwójne dna i odbicia, tricki i zmyłki, jakimi reżyser będzie nas raczył ze zręcznością iluzjonisty – nieprzypadkowo właśnie w takim przebraniu zjawia się w prologu. Wszystko to meandrycznie prowadzi do jednego „prostego” pytania: co to jest prawda? I kto o tym decyduje?

Jan Topolski

nagrody

Sant Jordi Awards 1974 – Best Foreign Film

Orson Welles

Żył w latach 1915–1985. Do historii kina przeszedł już dzięki swojemu debiutowi, dziele Obywatel Kane (3. NH), stale goszczącym na listach najlepszych filmów świata. Wellesa fascynowały zagadnienia władzy i namiętności, stąd wielokrotne powroty do Szekspira (Makbet, Otello, Falstaff, Kupiec wenecki). Często grał w swoich (i nie tylko swoich) filmach, był mistrzem montażu, a wiele scen jego autorstwa to formalne majstersztyki – wystarczy przywołaćbal we Wspaniałości Ambersonów (8. NH), gabinet luster w Damie z Szanghaju czy pojedynek w Dotknięciu zła. W kontekście mockumentów znaczące jest jego słuchowisko Wojna światów według H.G. Wellsa oraz filmowy esej F jak fałszerstwo.

Wybrana filmografia

1941 Obywatel Kane / Citizen Kane

1942 Wspaniałość Ambersonów / The Magnificent Ambersons

1947 Dama z Szanghaju / The Lady from Shanghai

1958 Dotyk zła / Touch of Evil

1962 Proces / The Trial

1973 F jak fałszerstwo / Vérités et mensonges / F for Fake

Opracowanie: Jan Topolski

Twórcy

reżyseria Orson Welles
scenariusz Orson Welles, Oja Kodar
zdjęcia François Reichenbach
montaż Marie-Sophie Dubus, Dominique Engerer, Orson Welles
muzyka Michel Legrand
obsada Orson Welles, Oja Kodar, Elmyr de Hory, Clifford Irving, Jean-Pierre Aumont
producent Dominique Antoine, François Reichenbach
produkcja Janus Film, SACI
właściciel praw Documentaire sur grand écran
język angielski, francuski, hiszpański