English

Ze Wschodu

Chantal Akerman
From the East / D'Est
Belgia, Francja, Portugalia 1993 / 107’
Amerykańskie historie Chantal Akerman o Chantal Akerman

Hipnotyzujący film-sen zabiera nas w podróż przez miejsca doświadczające potężnego historycznego wstrząsu, zapoczątkowanego upadkiem bloku sowieckiego. Jest schyłek lata 1993. Ze wschodnich Niemiec, przez Polskę i kraje nadbałtyckie, docieramy do Moskwy. Kamera Chantal Akerman płynnie przemieszcza się pomiędzy punktami na mapie, wsiami i miastami, porami roku. Zatrzymuje się, gdy jej uwagę przyciągnie przydrożna krzątanina: przejeżdżająca furmanka, wykopki, czekające na poboczu kobiety, wędrująca po skrzypiącym śniegu grupka ludzi, otępiałe dworcowe tłumy, formujące się nocą długie kolejki. Akerman doskonale wyczuwa napięcie pomiędzy prywatnym i publicznym, między ciałem indywidualnym i zbiorowym, cementowanym wspólnym losem w najdramatyczniejszych momentach historii. Elegijny, pozbawiony dialogów (a zarazem budujący znaczenia za sprawą dźwięków, odgłosów, muzyki) dokument Ze Wschodu jest także podróżą w czasie. Jak pisała Claire Atherton w swoim wspomnieniu o Chantal Akerman: Podczas montażu czułyśmy, że długie jazdy kamery ponad twarzami czekających ludzi czy też obrazy wędrujących osób odnosiły się do innych czekających i wędrujących, innych kolejek, innych opowieści zanurzonych w historii; ale nigdy o tym nie rozmawiałyśmy. 

Małgorzata Sadowska

Chantal Akerman

(1950-2015) Córka żydowskich emigrantów z Polski, jedna z najwybitniejszych europejskich artystek awangardowych. Ukształtowało ją kino Jeana-Luca Godarda oraz kontakty, jakie nawiązała z undergroundowymi reżyserami nowojorskimi. Swój pełnometrażowy debiut Hôtel Monterey (1973) zrealizowała w Stanach Zjednoczonych, będąc pod dużym wrażeniem dzieł Stana Brakhage’a, Jonasa Mekasa, a zwłaszcza Michaela Snowa. Następnie, już w Europie, kręciła filmy o zacięciu feministycznym, eksperymentujące z formami narracji i zrealizowane w powolnym rytmie długich ujęć.

Wybrana filmografia

1972 Hôtel Monterey

1974 Ja, ty, on, ona / Je, tu, il, elle / I, You, He, She,

1978 Spotkania Anny / Les Rendez-vous d’Anna / Meetings with Anna

1983 Un jour Pina a demandé / One Day Pina Asked Me

1989 Histoires d’Amérique / American Stories, Food, Family and Philosophy

1991 Nuit et jour / Night and Day

1996 Kanapa w Nowym Jorku / Un divan a New York / A Couch in New York

2000 Uwięziona / La captive / The Captive

2004 Jutro przeprowadzka / Demain on déménage / Tomorrow We Move

2011 Szaleństwo Almayera / La folie Almayer / Almayer’s Folly

Twórcy

reżyseria Chantal Akerman
scenariusz Chantal Akerman
zdjęcia Bernard Delville, Rémon Fromont
montaż Claire Atherton, Agnès Bruckert
obsada Natalia Chakhovskaia
producent François Le Bayon
produkcja Lieurac Productions, Paradise Films, Radiotelevisão Portuguesa (RTP)
właściciel praw Cinémathèque Royale de Belgique
język niemiecki, polski, rosyjski