English

Listy do domu

Chantal Akerman
Letters Home
Francja 1986 / 104’
Złote lata 80. Złote lata 80.

Jeden z mniej znanych filmów Chantal Akerman przenosi na ekran spektakl Françoise Merle. Decyzja o podjęciu współpracy z inną reżyserką przestaje zaskakiwać, gdy wiemy, że sztuka Merle opowiada o więzi matki i córki – wszak to jeden z najważniejszych tematów w twórczości Akerman. Listy do domu powstały w oparciu o korespondencję (1950-1963) amerykańskiej poetki i pisarki Sylvii Plath z jej matką Aurelią. Kinowa, minimalistyczna wersja oddaje dynamikę zbliżeń i oddaleń, przyciągania i odpychania: w słowach, w gestach, w spojrzeniach. Matka jest niejako „gotowa” – oglądamy ją cały czas w tym samym kostiumie i fryzurze, podczas gdy córka dopiero się „staje”, przechodząc liczne metamorfozy. To film o przekazywaniu – na dobre i na złe – międzypokoleniowej pałeczki, o zrywaniu i upodabnianiu się, o symbiotycznej więzi, przez którą przebiega zarazem niewidzialna granica. Akerman jest wyczulona na każde fałszywe zapewnienie, każdą niezdarną próbę pocieszenia. Scenariusz zaciera porządek listów: córka wypowiada słowa matki, a matka córki. To świadectwa współbrzmienia, czasem zamiany ról, ale też przewrotna gra znaczeniami. W ustach młodej i w ustach dojrzałej kobiety te same słowa mają inny sens.

Małgorzata Sadowska

Chantal Akerman

(1950-2015) Córka żydowskich emigrantów z Polski, jedna z najwybitniejszych europejskich artystek awangardowych. Ukształtowało ją kino Jeana-Luca Godarda oraz kontakty, jakie nawiązała z undergroundowymi reżyserami nowojorskimi. Swój pełnometrażowy debiut Hôtel Monterey (1973) zrealizowała w Stanach Zjednoczonych, będąc pod dużym wrażeniem dzieł Stana Brakhage’a, Jonasa Mekasa, a zwłaszcza Michaela Snowa. Następnie, już w Europie, kręciła filmy o zacięciu feministycznym, eksperymentujące z formami narracji i zrealizowane w powolnym rytmie długich ujęć.

Wybrana filmografia

1972 Hôtel Monterey

1974 Ja, ty, on, ona / Je, tu, il, elle / I, You, He, She,

1978 Spotkania Anny / Les Rendez-vous d’Anna / Meetings with Anna

1983 Un jour Pina a demandé / One Day Pina Asked Me

1989 Histoires d’Amérique / American Stories, Food, Family and Philosophy

1991 Nuit et jour / Night and Day

1996 Kanapa w Nowym Jorku / Un divan a New York / A Couch in New York

2000 Uwięziona / La captive / The Captive

2004 Jutro przeprowadzka / Demain on déménage / Tomorrow We Move

2011 Szaleństwo Almayera / La folie Almayer / Almayer’s Folly

Twórcy

reżyseria Chantal Akerman
scenariusz Chantal Akerman, Rose Leiman Goldemberg (drama), Sylvia Plath (letters)
zdjęcia Luc Benhamou
montaż Chantal Akerman, Claire Atherton
dźwięk Alek Goosse, Alix Comte, Pierre Tucat, Pierre-Yves Bruneel
obsada Coralie Seyrig, Delphine Seyrig
producent Ioana Wieder, Martine Spangaro
produkcja Centre Audiovisuel Simone de Beauvoir, Zeugma Films, Jacor Productions Théâtrales
właściciel praw Cinémathèque Royale de Belgique
język francuski