Daniel Szczechura

Urodził się w 1930 roku w Wilczogębach, jest jednym z najwybitniejszych polskich twórców animacji, historykiem sztuki, operatorem filmowym, reżyserem filmów animowanych, współzałożycielem i scenografem warszawskiego teatru STS, członkiem-założycielem Stowarzyszenia Filmowców Polskich. To twórca poszukujący, swoimi filmowymi eksperymentami przyczyniający się do ewolucji kina.

Studiował na ASP w Warszawie (1951-52) oraz historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim. Skończył również wydział operatorski Łódzkiej Szkoły Filmowej (1962).

Będąc studentem wydziału operatorskiego, zdał sobie sprawę, że autorski film animowany najlepiej odpowiada mentalności twórcy, pragnącego pozostać jak najmniej skrępowanym ograniczeniami, czy to natury produkcyjnej, czy ideowej. Zafascynowany wycinanką - odkrytą przez Lenicę i Borowczyka, docenił w tej technice możliwość wyjścia w filmie animowanym poza ramy historii opartej na zabawnej fabule, pogłębienia przekazu filmowego, skupienia się na poważnych tematach - od aluzji politycznej po surrealny i metafizyczny wymiar ludzkiej egzystencji. Postrzegając animację jako bliższą filmowi niż plastyce, stale eksperymentował z narracją filmową w obrębie tego gatunku, konsekwentnie oddalając się od dosłowności przekazu - pointy, anegdoty i struktury fabularnej.

W latach 50. zrealizował kilkanaście filmów amatorskich na taśmie 16 mm, z których kilka otrzymało nagrody w konkursach filmowych, m.in. zrealizowane wspólnie z Andrzejem Błasińskim Spojrzenie. Jego filmem dyplomowym była etiuda filmowa Konflikty (1960). Od roku 1961 do początków lat 90. pracował w łódzkim Studiu Małych Form Filmowych Se-ma-for. W latach 70. był wykładowcą na ASP w Warszawie, prowadząc pracownię filmu animowanego przy wydziale grafiki. Jego uczniem jest m.in. Piotr Dumała. Wykładał też za granicą m.in. Królewskiej Akademii Sztuki w Gandawie i w Emily Carr College w Vancouver. Obecnie uczy na Wydziale Filmowym Uniwersytetu Śląskiego.

Jest laureatem wielu nagród za całokształt twórczości m.in. medalu Złotego Grona (1969), nagrody im. Zenona Wasilewskiego (1975), nagrody Ministra Kultury i Sztuki II stopnia (1975), Nagrody Specjalnej ASIFA za nieoceniony wkład w sztukę i rozwój filmu animowanego (1990) i nagrody Gemma, Włoskiego Stowarzyszenia Filmu Animowanego oraz Złotego Medalu "Gloria Artis - Zasłużony Kulturze" (2008).

Otrzymał również nagrody indywidualne za większość swoich filmów animowanych m.in. w Ogólnopolskim Konkursie Filmów Amatorskich w Warszawie, Złotego Smoka na Ogólnopolskim Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Krakowie, Złote Koziołki na OFF dla Dzieci i Młodzieży w Poznaniu, Nagrody Klubu Krytyki Filmowej SDP, Syrenkę Warszawską, Nagrody Towarzystwa Uniwersytetów Ludowych. Zdobył szereg wyróżnień zagranicznych na Festiwalach w Adelaide - Auckland, Barcelonie, Bergamo, Buenos Aires, Cordobie, Filadelfii, w Linzu, Mamai, Montevideo, Oberhausen, Biennale Młodych w Paryżu, Trydencie i w Wiedniu. 19 grudnia 2008 z rąk ministra kultury i dziedzictwa narodowego Bogdana Zdrojewskiego odebrał Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis.

Filmografia

• 1955 Spojrzenia film fabularny (scenariusz i realizacja z Andrzejem Błasińskim)

• 1957 Stadion film fabularny (scen. i realiz. z Andrzejem Błasińskim)

• 1960 Konflikty film dyplomowy, aktorsko-rysunkowy

• 1978 Test pilota Pirxa animacja

Filmy animowane

• 1961 Maszyna film wycinankowy (scenariusz z Mirosławem Kijowczykiem)

• 1962 Litera film wycinankowy (scenariusz z Andrzejem Błasińskim)

• 1963 Duet pod pseudonimem Karol Wirten (scenariusz Emil Saski)

• 1963 Fotel film wycinankowy (scen. z Emilem Saskim)

• 1964 Na jezdni reż. pod pseud. Karol Wirten, scen. Daniel Szczechura)

• 1964 Pierwszy, drugi, trzeci...(scen. Emil Saski), film kombinowany

• 1966 Karol film wycinankowy, satyryczny.

• 1966 Wykres film kombinowany

• 1968 Desant (scen. z Andrzejem Warchałem), film kombinowany

• 1968 Hobby film wycinankowy łączony z rysunkowym

• 1969 Zbrodnia Stelli (cz.5), Sindbad pogrzebany (cz.6) w Przygody Sindbada Żeglarza (scen. Katarzyna Latałło), filmy wycinankowe z serii opartej na Przygodach Sindbada Żeglarza Bolesława Leśmiana

• 1970 Podróż, film kombinowany

• 1971 Differenzen, prod. Austria

• 1971 Jeśli ujrzysz kota fruwającego po niebie (scen. z Andrzejem Krauze), film wycinankowy.

• 1971 Zamek w lesie (cz. 6) w Klechdy polskie (scen. Maria Achmatowicz, Alicja Kowalska), film z serii realizowanej przez różnych reżyserów

• 1972 Lamus, film kombinowany.

• 1972 Ogrodnik, film kombinowany

• 1973 Arena, film kombinowany, rozrywkowy

• 1973 Mysia wieża, prod. Włochy

• 1973 Poema de fumetti, prod. Włochy

• 1974 O królu Popielu, film z międzynarodowej serii Bajki Narodów

• 1975 Gorejące palce, film kombinowany

• 1977 Problem, (scen. Janusz Weiss), film kombinowany

• 1978 Skarpetka (scen. Kazimierz Żórawski), żart filmowy

• 1978 Skok, film kombinowany, bohater ma twarz samego reżysera

• 1981 Fatamorgana, film kombinowany - aktorsko-animowany

• 1983 Fatamorgana 2 film kombinowany - aktorsko-animowany

• 1986 XYZ, film kombinowany

• 1988 Rybką być, film rysunkowy

• 1991 NOVI SINGERS, film kombinowany, muzyczny (muzyka Chopina w wykonaniu zespołu Novi Singers

• 1991 Grande Valse Brillante, film muzyczny

• 1992 Odgłosy wiosny, film muzyczny

• 1992 Humoreska Dvořáka, film muzyczny

• 1997 Dobranocka, animowany

• 2002 Hobby. Daniel Szczechura. Podtytuł: Kilka filmów animowanych jednego autora (Konflikty, Fotel, Wykres, Hobby, Podróż, Gorejące palce, Skok, Fatamorgana 1 i 2, Dobranocka)

Filmy dokumentalne

• 1995 Henryk Tomaszewski