NHJF: kostiumy
Siódma edycja Nowych Horyzontów Języka Filmowego przynosi kolejne zmiany: oprócz rozszerzenia czasowego zasięgu sekcji na blisko pół wieku, współkuratorką została Jagoda Murczyńska, która m.in. prowadziła zajęcia na Uniwersytecie Jagiellońskim o teorii mody i kostiumu w kinie. Razem wybraliśmy 10 filmów pokazujących różnorodne zastosowanie tego elementu formy, od realizmu przez historyzm, fantastykę, fetyszyzm, aż po surrealizm. Specjalnym gościem sekcji będzie Dorota Roqueplo, ceniona kostiumografka, wielokrotnie nagradzana Złotymi Lwami i Orłami, która opowie o pracy nad spektakularną Hiszpanką (2014) Łukasza Barczyka. Zapowie także jedno ze swoich ulubionych arcydzieł, czyli Lamparta (1963) Luchino Viscontiego, pokazywanego z niedawno cyfrowo odnowionej kopii.
kuratorzy: Jan Topolski, Jagoda Murczyńska
Kostiumy = film kostiumowy? Bynajmniej i nie tylko. Choć dwa powyższe tytuły można by tak scharakteryzować, to jednak już choćby w polskim filmie krój ubrań nie zawsze ściśle przystaje do realiów historycznych, lecz wkracza na terytorium mody, choćby czerwoną peleryną Wandy Rostowskiej. Z kolei w Sakuran (2007) Miki Ninagawy aktorka grająca rolę gejszy jest rockową piosenkarką, która wnosi nieprzystającą do epoki energię, a same bogate i kwieciste stroje odgrywają kluczową rolę w budowaniu palety barwnej filmu. Podobne anachronizmy zdarzają się w epickiej podróży przez europejską historię, czyli Orlando (1992) Sally Potter, gdzie ubiory podkreślają także płynną, genderową tożsamość tytułowej postaci w brawurowej interpretacji Tildy Swinton.
Kostium często wyróżnia rozmaite role - płciowe, etniczne, religijne, subkulturowe. Tak właśnie działa, i to na wielu płaszczyznach jednocześnie, w Strefie nagości (2014) Urszuli Antoniak, która weźmie udział w dyskusji po projekcji. Dwie młode dziewczyny różnią się tu pochodzeniem, religią i statusem społecznym, co podkreślają drobne rekwizyty (chusta na włosy, fartuszek kelnerki). Z kolei w reżyserskiej wersji Klubu 54 (1998/2015) Marka Christophera strój symbolizuje nie tylko pokoleniowy bunt bywalaca dyskotekowych parkietów lat 70', ale także jego przynależność do określonej subkultury. Ubiór staje się manifestem lub symbolem, podobnie jak w postapokaliptycznych Okruchach (2015) Miguela Llansó, który osobiście pojawi się na seansie filmu. Święty Mikołaj, Superman i Nazista to jedne z licznych postaci napotkanych na drodze głównego bohatera, próbującego ocalić swą dziewczynę.
Kostiumy ucieleśniają mity popkultury, ale także świat fantazji erotycznych, co najlepiej udowadnia Bibliothèque Pascal (2010) Szabolcsa Hajdu. Młoda, piękna Romka trafia do luksusowego burdelu, gdzie dziewczyny wcielają się w role książkowych bohaterek, a węgierski reżyser brawurowo żongluje konwencjami; wraz z główną aktorką będzie gościem tegorocznej sekcji Nowe Horyzonty Języka Filmowego. Fetyszyzm napędza także akcję nowego, zmysłowego filmu Petera Stricklanda, Duke of Burgundy... (2014). W zaskakującym związku rozwijającym się między badaczką motyli a jej ekspansywną służącą ważną rolę odegra specjalnie zaprojektowana bielizna. Jeśli zaś mowa o projekcie kostiumów, który stał się kultowy i przerósł film, w programie nie mogło zabraknąć Jean-Paula Gaultiera i jego strojów z Piątego elementu (1997) Luca Bessona. Bandaże Milli Jovovich, surdut Gary'ego Oldmana, czy uniformy sedwardes przeszły już do historii, ale każde spotkanie z nimi to czysta przyjemność.
Jan Topolski