W programie tegorocznej odsłony American Film Festival znalazły się trzy dzieła Jonasa Mekasa – jest to zapowiedź szerokiej prezentacji sztuki i twórczości litewsko-amerykańskiego artysty, która odbędzie się na 22. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym Nowe Horyzonty (21-31 lipca 2022) w stulecie jego urodzin.
Mekas to ikona filmowej awangardy, legenda nowojorskiej sceny kina eksperymentalnego, założyciel kultowego magazynu „Film Culture” oraz współzałożyciel Nowojorskiego Archiwum Filmowego. Był wybitnym filmowcem, artystą wizualnym, pisarzem, poetą oraz mistrzem filmowych dzienników, które przeszły do historii kina. To jedna z najważniejszych postaci kina nowohoryzontowego – już na pierwszej edycji festiwalu w 2001 roku można było oglądać jego wybrane dzieła.
W trakcie AFF-u będzie można zobaczyć – po raz pierwszy w Polsce – Działa wśród drzew (1961), które robią wrażenie bezkompromisowym połączeniem liryzmu i gniewu, formalnej odwagi i antymieszczańskiego buntu – elementów rezonujących w poezji recytowanej z offu przez Allena Ginsberga, ikonę pokolenia bitników. Fabuła, stanowiąca połączenie luźno ze sobą powiązanych epizodów, skupia się na życiu dwóch nowojorskich par, a styl inspirowany był twórczością Johna Cassavetesa. To jedno z mniej znanych dzieł filmowej awangardy lat 60.
W programie znalazła się także głośna Klatka (1964) – rejestracja słynnego spektaklu wystawionego przez The Living Theatre na podstawie dramatu Judith Matlin, która wtrąca widza na jeden dzień do amerykańskiego więzienia wojskowego w Japonii. Nerwowa kamera Mekasa jest w centrum wydarzeń, ukazując zarówno banalną brutalność, jak i surrealizm dehumanizacji. Kino wciąż aktualne.
Walden, reż. Jonas Mekas
Trzecim filmem przeglądu będzie Walden (1969) – pionierski dziennik filmowy Mekasa. Począwszy od lat 50. reżyser nie rozstawał się ze swoją poręczną kamerą Bolex 16 mm i rejestrował codzienność. Z materiałów nakręconych między rokiem 1964 a 68 powstał właśnie Walden – impresyjna kronika chwil, tych ważnych i tych zupełnie prozaicznych. Rozedrgana, ale nie natarczywa kamera łowi najróżniejsze spotkania, skrawki zdarzeń i doświadczeń. Po Central Parku gonimy za Stanem Brakhage’em, lądujemy na pierwszym koncercie The Velvet Underground, wpadamy na Jacka Smitha, Yoko Ono i Nico. Lista obecności ikon kontr- i popkultury lat 60. jest imponująca. Walden staje się tym samym subiektywną panoramą nowojorskiego życia artystycznego i towarzyskiego.
Kuratorami retrospektywy są Urszula Śniegowska i Roman Gutek.
Przegląd filmów Jonasa Mekasa został zorganizowany dzięki współpracy z Ambasadą Republiki Litewskiej w Polsce.
Na 12. American Film Festival zapraszamy od 9 do 14 listopada. Pełny program stacjonarnej części festiwalu wraz z kalendarium seansów i opisami filmów można znaleźć na stronie americanfilmfestival.pl. Bilety na pojedyncze pokazy są w sprzedaży na stronie internetowej festiwalu; w kasach Kina Nowe Horyzonty będzie można dokonać zakupu od 9 listopada. Między 1 a 14 grudnia zapraszamy także na online’ową odsłonę festiwalu. Szczegółowy program wirtualnej części wydarzenia opublikujemy 15 listopada.