Ciemność to czarny aksamit, na którym namalowany jest świat - mówi Fred Kelemen, gość tegorocznego festiwalu i bohater nowohoryzontowej retrospektywy. Ten intrygujący reżyser i operator to mistrz długich ujęć, operowania światłem i cieniem, metaforyki kadru i dyskretnej emocjonalności przekazu. |
Jego filmy w większości były realizowane na taśmie filmowej. W programie przeglądu zostaną pokazane wszystkie jego próby reżyserskie, w tym doceniony w Toronto Zmierzch z 1999 roku i najnowszy, bezkompromisowy Sarajewa pieśni o nieszczęściu (2016). To właśnie on był odpowiedzialny za niepowtarzalną wizualną aurę Człowieka z Londynu i Konia Turyńskiego Béli Tarra (oba te filmy, wraz z krótkometrażową Podróżą po Nizinie Węgierskiej także znalazły się w programie przeglądu). Na czarnym aksamicie ciemności Kelemen maluje oczywiście światłem - mrok i jasność to najważniejsi bohaterowie jego kina, któremu patronuje niemiecki ekspresjonizm. Ale jest też autorem przejmującego do szpiku kości Mrozu (1997), czy melancholijnego Upadku (2005), dzieckiem swoich czasów, w których spotkały się punkowa energia i widmo terroru: na różne sposoby testujące możliwość politycznej i społecznej zmiany. Bliski Kelemenowi duch oporu obecny jest w jego filmach - outsiderskich i skupionych na marginesach. Bo właśnie tam widać najlepiej kondycję naszego społeczeństwa. Eksploruje więc Fred Kelemen boczne ulice, biedne zaułki i przedmieścia, przygląda się smutnym mieszkańcom nocy, odmierzającym godziny kolejnymi szotami wódki. Grzebie w mroku, jak w błocie, w które ktoś upuścił błyszczącą monetę. Bo w tym kinie noc to miejsce, bar to czas, a jedynym światłem zdolnym pokonać ciemność jest to, które kryje się w nas. Warto zapoznać się z tym autorskim, osobnym, bardzo nowohoryzontowym kinem. Każdy powinien pozwolić, by rozbłysło ono w pełni, niczym nieograniczone - przekonuje reżyser w wywiadzie-rzece, który jest częścią towarzyszącej retrospektywie książki Fred Kelemen: W blasku ciemności. To osobista opowieść o kinie, pejzażach i poszukiwaniu Utopii. |