English

Głowa do wycierania

David Lynch
Eraserhead
USA 1976 / 89’

Materiał na melodramat: młodzieniec Henry Spencer spotyka się z dziewczyną imieniem Mary. Pojawia się dziecko, małżeństwo z przymusu, a w końcu opieka nad rozwrzeszczanym noworodkiem. Wstręt rodzica do potomstwa napędza tę mroczną fantasmagorię, która swego czasu stała się najdoskonalszym artystycznie wcieleniem midnight movie.

Opakowany w garnitur, przyduszony krawatem, pucułowaty Henry Spencer wygląda na dalekiego kuzyna M – Mordercy Fritza Langa. Wyłupiaste oczy na granicy wystrzelenia z czaszki, włosy jak u skazańca smażonego na krześle elektrycznym… Harry zaiste jest przybyszem z epoki niemieckiego ekspresjonizmu. Przypomina w tym swego stwórcę, debiutującego Głową do wycierania Davida Lyncha, którego film wygrany jest na gwałtownych kontrastach czerni i bieli, a cała futurystyczna scenografia przypomina koszmar wyśniony przez doktora Caligari.

Gdy w roku 1977 pierwszy film Lyncha grany był w nowojorskim Cinema Village, krytyk J. Hoberman zadebiutował jego recenzją na łamach „The Village Voice”. Napisał wówczas: Jeśli ktoś odważy się wyświetlić jedną rolkę Głowy do wycierania w trakcie seansu Gwiezdnych wojen, nie zawaham się nazwać tego czynem rewolucyjnym.


nagrody

Avoriaz Fantastic Film Festival 1978 – Antennae II Award

David Lynch

Urodził się w 1946 roku w Missoula w stanie Montana. Studiował malarstwo w Filadelfii, po czym przeniósł się do Los Angeles. Swój pełnometrażowy debiut, Głowę do wycierania, zrealizował z pomocą Centrum Wyższej Szkoły Filmowej American Film Institute. Lynch należy do najbardziej oryginalnych i wpływowych twórców światowego kina, a jego rozpoznawalna mieszanka surrealizmu, tropów gatunkowych i eksperymentalnej narracji znalazła uznanie w szerokich kręgach odbiorczych. Strona wizualna i audialna filmów Lyncha jest zawsze integralną częścią ich skomplikowanej struktury. Poza działalnością reżyserską Lynch uprawia malarstwo, fotografię, medytację i eksperymentuje z nowymi mediami. Trzykrotnie nominowany do Oscara. Za Dzikość serca (1990) otrzymał Złotą Palmę na festiwalu w Cannes.

Wybrana filmografia

1968 Alphabet (short)

1976 Głowa do wycierania / Eraserhead

1986 Blue Velvet

1990 Dzikość serca / Wild at Heart

1997 Zagubiona autostrada / Lost Highway

2001 Mulholland Drive / Mulholland Dr.

Twórcy

reżyseria David Lynch
scenariusz David Lynch
zdjęcia Herbert Cardwell, Frederick Elmes
montaż David Lynch
muzyka Fats Waller, Peter Ivers
obsada Jack Nance, Charlotte Stewart, Allen Joseph, Jeanne Bates
producent David Lynch
produkcja Centre for Advanced Film Studies American Film Institute, Libra Films
właściciel praw Davidlynch.com
polski dystrybutor Solopan
język angielski