Tym razem brytyjski reżyser sięga po Tęczę, poprzedzającą Zakochane kobiety powieść skandalisty D.H. Lawrence’a. W utworze z 1915 roku tytułowa tęcza staje się symbolem poszukiwania seksualnej wolności. Z wielowątkowej sagi rodzinnej Russell przedstawia losy Ursuli Brangwen – młodej potomkini nobliwego rodu z Nottinghamshire – która wbrew narzuconym standardom zachowania rzuca się w wir miłosnych przygód, „goniąc tęczę” ze swojej dziecięcej wizji. Ursula jest żeńską odpowiedniczką bohatera Zakochanych kobiet – Ruperta Birkina (badacze twórczości D.H. Lawrence’a twierdzą nawet, że to właśnie ona, bardziej niż Rupert, jest alter ego biseksualnego autora). Dziewczyna nawiązuje liczne romanse, z których jeden – z przystojnym oficerem o polskich korzeniach – wydaje się spełnieniem jej najskrytszych, erotycznych marzeń. Ale życie przynosi bohaterce niespodzianki, utwierdzając ją w przekonaniu, że świat namiętności, tak jak tęcza, nie jest jednolity, lecz mieni się wielobarwnym blaskiem.
Piotr Kletowski
Enfant terrible brytyjskiego kina (1927-2011). Często zwany brytyjskim Fellinim, choć od Felliniego różniło go to, że znacznie częściej niż włoski mistrz przekraczał granice dobrego smaku. Wypracował niezwykły „teledyskowy” styl. W swojej karierze portretował przede wszystkim innych artystów, ale na wyżyny filmowego rzemiosła wspiął się subtelnymi adaptacjami erotycznej klasyki D.H. Lawrence’a. Był filmowym samoukiem, do branży wszedł jako znakomity fotosista. Wcześniej był m.in. tancerzem, pilotem w RAF-ie i marynarzem. Umiłowanie dynamiki i ruchu będzie cechowało jego formalnie „odjechane” filmy, w których szalone jazdy kamery, ekspresyjny montaż i pasaże muzyki klasycznej będą wprowadzały widza w świat subiektywnych odczuć wielkich luminarzy XIX-wiecznej sztuki, niezaspokojonych zmysłowo zakonnic, eksperymentujących z narkotykami naukowców i prowadzących podwójne życie prostytutek.
Tematem kampowych filmów Russella zawsze będzie wolność człowieka, której ten zwykle szuka albo w seksualnym ekscesie, albo w religii, albo w ich przetworzeniu – w sztuce. Był pionierem muzycznego wideo (realizował zresztą pierwsze klipy wyświetlane w MTV), spełniał się również w operze. Jednak do końca pozostał wierny sztuce filmowej, którą uprawiał nawet w przydomowym ogródku, kiedy ciężko chory mógł nagrywać jedynie za pomocą kamery VHS. Nie sposób przecenić wpływu, jaki Russell wywarł na reżyserów, którym niemiły jest przaśny realizm – zarówno mu współczesnych, jak i obecnie realizujących wizjonerskie kino. Bez cienia przesady można napisać, że Ken Russell był Oscarem Wilde’em angielskiego kina lat 60. i 70., królem przesytu, baroku i ironii, ukrywającym w sobie przewrotną mądrość. Mark Kermode – badacz i admirator twórczości reżysera – nazwał jego filmy świadectwem wielkości brytyjskiego kina lat 70. Jednak najlepiej kino Russella podsumował Terry Gilliam, mówiąc: filmy twórcy Diabłów były dowodem na to, że najważniejsza w kinie jest wyobraźnia, zwłaszcza nieokiełznana.
Piotr Kletowski
1967 Mózg za miliard dolarów / Billion Dollar Brain
1969 Zakochane kobiety / Women in Love
1970 Kochankowie muzyki / The Music Lovers
1972 Dziki mesjasz / Savage Messiah
1974 Mahler
1977 Valentino
1980 Odmienne stany świadomości / Altered States
1984 Zbrodnie namiętności / Crimes of Passion
1986 Gotyk / Gothic