English

Ostatni niesprawiedliwy

Claude Lanzmann
The Last of the Unjust / Le Dernier des injustes
Francja, Austria 2013 / 218’

88-letni reżyser Claude Lanzmann powraca do swojego cyklu dokumentów o zagładzie Żydów, którego fundamentem stał się Shoah (1985) – monumentalne, prawie dziesięciogodzinne dzieło przedstawiające wywiady ze świadkami Holokaustu. Ostatni niesprawiedliwy to zapis rozmów przeprowadzonych w 1975 roku z Benjaminem Murmelsteinem – rabinem Wiednia, który po anszlusie Austrii został zmuszony do współpracy z Adolfem Eichmannem, głównym koordynatorem „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”. Murmelstein ocalił od śmierci ponad sto tysięcy Żydów, ale jak wszyscy, którzy pracowali dla Eichmanna, po wojnie został oskarżony o zdradę. Jednak tacy ludzie jak Murmelstein nie szli na współpracę z własnej woli – mówił reżyser w wywiadzie dla francuskiego Libération. – Chciałem pokazać, że tak zwani kolaboranci żydowscy nie byli żadnymi kolaborantami. Nie chcieli zabijać Żydów, nie podzielali ideologii nazistowskiej. Byli zmuszeni do tego, co robili. A kto był prawdziwym mordercą, wiemy.

Adam Horowski

Claude Lanzmann

Urodził się w 1925 roku w Paryżu w rodzinie żydowskiej, która wyemigrowała do Francji z Europy Wschodniej. Podczas drugiej wojny światowej aktywnie działał we francuskim ruchu oporu. Zrealizował kilka filmów o tematyce żydowskiej, z których największy rozgłos przyniósł mu Shoah z 1985 roku – prawie dziesięciogodzinny dokument przedstawiający wywiady ze świadkami Holokaustu, uznawany za najważniejsze dzieło o tej tematyce. Obecnie jest wykładowcą w Wyższej Szkole Europejskiej w Saas-Fee w Szwajcarii.

Wybrana filmografia

1972 Dlaczego Izrael? / Pourquoi Israel / Israel, Why (doc.)

1985 Shoah (doc.)

1994 Tsahal (doc.)

2001 Sobibór / Sobibór, 14 octobre 1943, 16 heures / Sobibor (doc.)

2010 Le Rapport Karski (doc.)

Twórcy

reżyseria Claude Lanzmann
scenariusz Claude Lanzmann
zdjęcia William Lubtchansky, Caroline Champetier
montaż Chantal Hymans
dźwięk Alexander Koller
obsada Benjamin Murmelstein, Claude Lanzmann
producent David Frenkel, Jean Labadie, Danny Krausz
produkcja Synecdoche, Le Pacte, Dor Film Produktionsgesellschaft
właściciel praw Le Pacte
język niemiecki, francuski