English

Gość

Satyajit Ray
The Stranger / Agantuk
Indie, Francja 1991 / 120’
Dom i świat

Ostatni film Satyajita Raya, będący adaptacją jego własnego opowiadania. Zaskakująco statyczny, oparty głównie na dialogach dramat stanowi swoistą analizę psychologiczną rodziny poddanej próbie. Do Anili, mężatki i matki, pisze jej wuj, który od ponad 30 lat nie dawał znaku życia. Prosi ją, by ugościła go przez kilka dni. Z niepokojem, ale i ciekawością oraz poczuciem obowiązku kobieta godzi się, nie mając pewności, czy starszy mężczyzna, który pojawia się w jej domu, rzeczywiście jest jej krewnym. Jego pobyt staje się próbą sił – nieustannym testowaniem jego tożsamości, uczciwości i intencji, kontrowanym przez niezwykłą przenikliwość tajemniczego wuja. Opierając opowieść nie na obrazie, lecz na słowie, Ray idzie w kierunku szerokiej diagnozy społecznej – nieufność rodziny Anili to znak czasu, symbol nowego Bengalu, metafora przemian związanych z modernizacją. Powracający z przeszłości starszy człowiek – podróżnik i antropolog – jest dla tych zmian doskonałym lustrem.

Karolina Kosińska

nagrody

  • Nagroda Bengalskich Dziennikarzy 1993 – najlepszy aktor
  • Indyjskie Nagrody Filmowe 1992 – najlepszy reżyser, najlepszy film

Satyajit Ray

Jeden z najważniejszych i najwybitniejszych twórców kina indyjskiego, które właśnie dzięki niemu zaistniało w świadomości zachodnich widzów. Urodzony w Kalkucie w 1921 roku w artystycznej bengalskiej rodzinie, najpierw pracował w reklamie oraz jako ilustrator książek. W 1947 roku reaktywował Calcutta Film Society. Trzy lata później, podczas podróży po Europie, miał okazję zobaczyć klasykę światowego kina, co w ogromnym stopniu wpłynęło na jego filmową wrażliwość. Jego pierwszy film z 1955 roku Droga do miasta okazał się sensacją festiwalu w Cannes – debiut był częścią tzw. trylogii Apu, która zalicza się do największych osiągnięć reżysera. Zrealizował ponad 30 filmów, fabularnych i dokumentalnych. Wśród najważniejszych motywów jego twórczości jest wnikliwa obserwacja społeczna, namysł nad przemianami kulturowymi Indii, etyczny wymiar relacji międzyludzkich i życiowych wyborów, trwałych i nietrwałych wartości. Subtelny stylista skupiony na wizualnym szczególe, niestrudzony badacz natury i psychologii człowieka. Zmarł w Kalkucie w 1992 roku. 

Wybrana filmografia

1955 Droga do miasta / Pather Panchali / Pather Panchali

1956 Nieugięty / Aparajito / The Unvanquished

1958 Salon muzyczny / Jalsaghar / The Music Room

1959 Świat Apu / Apu Sansar / The World of Apu

1960 Bogini / Devi / Goddess

1961 Trzy córki / Teen Kanya / Three Daughters

1962 Kanczendzanga / Kanchanjungha / Kanchanjungha

1963 Wielkie miasto / Mahanagar / The Big City

1966 Idol / Nayak / The Hero

1969  Dni i noce w lesie / Aranyer Din Ratri  / Days and Nights in the Forest

1970 Przeciwnik / Pratidwandi / The Adversary

1971 Towarzystwo z ograniczoną odpowiedzialnością / Seemabaddha / Company Limited

1975 Pośrednik / Jana Aranya / The Middleman

Twórcy

reżyseria Satyajit Ray
scenariusz Satyajit Ray
zdjęcia Barun Raha
montaż Dulal Dutta
muzyka Satyajit Ray
obsada Utpal Dutt, Dipankar Dey, Mamata Shankar
producent Satyajit Ray, Gérard Depardieu, Daniel Toscan du Plantier
produkcja The National Film Development Corporation, Canal +, DD Productions, Erato Films
właściciel praw Films Sans Frontiers
język bengalski, angielski