Roman Gutek: Druga Nowa Fala
W kinie francuskim lat 70. można znaleźć cechy francuskiej Nowej Fali z końca lat 50. To surowy realizm, efekt filmowania w naturalnych wnętrzach, rejestracja dźwięku na planie, improwizacja, zerwanie z tradycyjną narracją, epizodyczna struktura, scenariusze skoncentrowane na codzienności bohaterów i zamiłowanie do miejskiego krajobrazu, szczególnie Paryża. Kino lat 50, i 70. różniło to, że Nowa Fala skupiała się na sprawach formalnych, tematach egzystencjalnych - trzymając się z dala od polityki i społeczeństwa - a ci drudzy na zmianach, będących efektem buntu studentów i robotników w maju 1968 roku, a dotyczących głównie pracy, edukacji, cenzury i pozycji kobiet. Rządy, po latach dominacji prawicy, przejęli socjaliści. W dużej mierze „Druga Nowa Fala" była odbiciem tych procesów, filmy te są analizą - też krytyczną - zjawisk takich jak rewolta społeczna i seksualna, życie w komunie, utopijne podejście do wolności i miłości, nurt psychodeliczny i używanie halucynogenów.
Społeczne zaangażowanie nie przysłoniło eksperymentalnego wymiaru kina, często bardziej radykalnego niż to z przełomu łat 50, i 60. Wyjątkowość twórców, którym poświęcamy nasz cykl, tkwi w tym, jak uwieczniali, interpretowali i komentowali rzeczywistość - kuszącą utopię pokolenia 1968 i bunt przeciwko konserwatywnym wartościom hołubionym przez rząd de Gaulle'a, ale też gorycz i melancholię towarzyszącą rozwianym marzeniom. Zobaczymy siedem filmów: legendarny „Mama i dziwka" Jeana Eustache'a, „Nie słyszę już gitary" Philippe'a Garrela, „Loulou" i „Za nasze miłości" Maurice'a Pialata, „India Song" Marguerite Duras oraz „Palce w głowie" i „Relacje rodzinne" Jacques'a Doillona.
Przytoczę za książką Janusza Wróblewskiego „Reżyserzy" (polecam!) Jima Jarmuscha, który dedykował swój film Jeanowi Eustache'owi: „Trzyipółgodzinny dramat „Mama i dziwka", opisujący miłosne perypetie trójki osób uwikłanych w bolesny romans, to jeden z najpiękniejszych filmów o niemożności porozumienia między kobietami i mężczyznami. Podoba mi się swoboda, z jaką Eustache filmował swoich bohaterów, i poetycka atmosfera jego dziel. On nie przejmował się brakiem sławy, pieniędzy ani komercyjnymi oczekiwaniami rynku. Był w pełni niezależny. Bawił się formą, dzięki temu każdy z jego filmów był inny. Inspirował mnie. (...) Dedykując mu „Broken Flowers", chciałem wyrazić szacunek dla tego, kim był i co zrobił w sztuce".
Nowy nurt uzyskał poparcie „Cahiers du Cinéma", najsłynniejszego czasopisma w dziejach krytyki, które wiatach 70. angażowało się też w debatę polityczną. Postrzegało ono tych reżyserów jako odważnych, kreatywnych i wrażliwych na moment dziejowy obrońców honoru francuskiej kinematografii. Pomysłodawcą pokazów i autorem wyboru filmów jest gość festiwalu Ariel Schweitzer z „Cahiers du Cinéma".
Roman Gutek, "Gazeta Wyborcza Wrocław" 13.05.2014